"Қаттиқ дарёлар, мармар шамол"
Бўлим 22Беш дақиқа давомида у эшикнинг олдида, учларни бир бирига боғлашга ва буни қандайдир тушунтиришга ҳаракат қилиб турди. Детекторнинг бузилиши – деярли иложи йўқ бунинг, бироқ… буни текшириш осон. Голофонни олиб, у Эднинг рақамини терди. Чақириш узилди. Ҳа, бузилишнинг бу ерда алоқаси йўқ. Балки у “дунёдан” қанчалик ажралганини аниқласа, бирон нима аниқлашар. Банк дастурининг голограммасини чақириб, у ҳайвонот боғларининг тармоғига эга фирманинг ҳисоб рақамига киришга харакат қилди. Ҳа, кирса бўлади. Катта бўлмаган пул миқдорини сўради – рад этишди. Ғалати. Агар, унинг бизнесига, ўзининг ҳисобига умуман руҳсат бўлмаганида, бунинг – қандайдир имтиҳон, мустақилликни ривожлантириш учун навбатдаги масала эканлиги аниқ бўларди, аммо ҳозир унга бизнесни қолдириб, у билан ҳамма алоқаларни узилгандай ҳудди. Демак, ҳозир у – ахлатга ташлаб юборилган миллионер. Ғалати. Бу ерда қандайдир маъно бўлиши керак. Қайта, қайта ўзини текшириб, ўзига – мен ҳозир ўзи кимман, деб савол бериб, у олдингидай, тўғри келмайдиган одамга айланмаганлигига ишончи комил эди, демак уни ажратишганда маъно бор қандайдир. Қизиқ, унга бизнесни қолдиришган бўлса, сув илони билан алоқани қолдиришганмикан? Тугмачани босишинг билан жавоб тайёр – энди сув илони ҳам йўқ.
Джейн кўлмакнинг ичига ўтириб олди – у барибир бутунлай ҳўл, таксини чақириб, ўйланиб қолди. Бунинг айнан ўйлаш бўлмаганига қарамай. У шунчаки ўтириб, ёмғир оқимларининг ичига қараб ўтирарди, ва кечирмалар, ўралашиб, бир бирининг устидан сакраб, улар билан бирга оқарди – ҳотиржам, ва шу билан бирга, фаол ҳолат, сен ҳечнима қилмаябсан, аммо барибири жадал яшаябсан. Ўн дақиқадан сўнг ҳаёллар яна қайтиб келди. У дарров, Мордаларга ҳар қандай усул билан яқинлашишга харакат қилиш тўғрисида ҳаёлларни ҳайдаб юборди. Уларнинг дунёсидан узилганининг сабаби қандай бўлмасин, у қатъий бўлмайди, уларга осилмайди – уларга нисбатан бўлган унинг ишончи ва ёқтириши бир сонияга ҳам ўзгаргани йўқ. Бу, улар унинг устида ўтказаётган қандайдир тажриба билан боғлиқми ёки у ҳақиқатдан ҳам тўғри келмайдиган одамга айландими – бу уларга нисбатан бўлган вафодорликда ҳечнимани ўзгартирмайди.
- Аэропортга, - у, ҳайрат ва ҳавотир олиш қийқириқлари билан ташланган такси ҳайдовчисига гапирди.
Аэропортда айнан ҳозир Абу-Дабига учиб кетса мумкинлигини билди, у ердан эса – ҳоҳлаган томонига. Бу унга тўғри келар эди, ушбу “ҳоҳлаган томонига” юқори даражада аниқ эмаслигига қарамай.
Ушбу пайтгача унинг ҳаёти ундай ёки бундай тарзда Мордалар, уларнинг маданияти, турмуш тарзи, турар жойлари билан боғланган эди, у ҳатто бизнесга шўнғиб, сув илондан бошқа ҳеч ким билан гаплашмаганида, у ҳар доим ўзини бутун организмнинг ҳужайраси сифатида сезар эди, ва ичида улардан ҳеч қачон ажралмас эди, шунинг учун, ҳозирги вазият унинг учун янги ва кутилмаган эди. Қирғоққа ташлаб юборилган ва сув жуда узоқ эканини тушунган балиқ сингари, у энди тушуниб олиши, сезиши керак эди – энди қандай яшашни.
Бизнесни ташлагиси келмаябди. Уни нафақат қувватлашнинг, балки кенгайтиришнинг ҳоҳиши мавжуд. Айтганча, у топадиган ҳамма пулни кенгайтириш учун ишлатиши керакми? Ҳозир унинг Куала-Лумпурдаги ҳайвонот боғига бир кунда таҳминан минг одам келар эди, улардан етти юзтаси – малайликларнинг ўзи, улар кириш учун икки доллардан тўлашар эди, ва уч юзтага яқин одамлар – туристлар, улар йигирма доллардан тўлашади. Бу бир йилда етти юз минг долларга яқин даромад олиб келади, ва икки минг унинг ишлашини таъминлашга кетади, агар келувчиларнинг миқдори ўсишни давом этиётганини ҳисобга олса, пастги чегара сифатида ҳар йили ярим миллион миқдорида даромадни олиш мумкин. Иккинчи ҳайвонот боғи – Сингапурда – яқинда ишга туширилган, аммо кўпроқ даромад келтириши кутилмоқда – биринчидан, бойроқ туристларнинг сони кўпроқ, Малайзияга нисбатан, иккинчидан, биринчи тажрибанинг ҳатолари ва етишмовчиликлари ҳисобга олинган – ҳар йили икки миллионга яқин даромад олиб келиши керак. Учинчи ҳайвонот боғи учун ер сотиб олинган – Маврикияда, шунинг учун, уни битириш учун атиги бир миллионга яқин пул керак, ва бу миллион, айтганча, ҳисобда бор. Тўртинчи ҳайвонот боғи фақат лойиҳада мавжуд, бироқ у ҳам кўп даромад келтириши режалаштирилган. Унинг учун ер ажратилган, аммо ҳали пули тўланмаган, шунинг учун таҳминан кўриш керак – уни сотиб олса бўлармикан, ёки кредит олишга тўғри келармикан, ва бу фойдали бўлармикан, ёки, харидни бир йилга қолдириб, кредитсиз иш тутса яхши бўлармикан? Ёки тўловни узайтириш тўғрисида келишса бўлармикан?
Джейн, унинг қўлида нима қолганини, ва ривожланишни давом эттириш учун, воситаларни қандай тақсимлаш кераклигини аниқлаш учун ҳисоб-китобга берилиб кетди.
Мордаларнинг ишини қайтаришни у ҳоҳламас эди – масалан, болалар учун курслар улар томонидан, кенг ва самарали йўлга қўйилган технология асосида ўтказилар эди, ва бунга бирон нимани қўшиш маъносиз эди. Иш учун шунчаки ишлаш ҳам маъносиз эди. Қулай вазият бўлганида ҳаммасини Мордаларга бериш учун пулларни ёки сотиб олинган ҳудудларни йиғиб, ёки бизнесни кенгайтириб пул топиш вақтинча тўғри келадиган қарор бўлиб туюлар эди, шундай бўлса ҳам, биринчи асосий саволга жавобни топиш керак эди – ундан кейин нима?
У фақат Абу-Дабининг транзит аэропортига келиб қолганида, унинг олдида, уларнинг тайинланишини у аниқлай олмайдиган, яқин орадаги қадамларнинг, маънонинг туманли перспективалари намоён бўлишни бошлади, аммо у аниқроқ бўлган бошқа ҳечнимага эга бўлмагани учун, намоён бўлишни бошлаган ҳоҳишлар эса шубҳали, бироқ осон даражада амалга ошадиган ва консерватив бўлгани учун, у уларга қараб иш тутишга қарор қилди, ва шунинг учун эртаси куни Куала-Лумпурдаги бош офисда озгина тўполон бошланди – Джейн ўзининг барча ёрдамчиларини йиғиб, ҳар биттасининг вазифаларини яна бир марта белгилаб, унга камроқ маслаҳат сўраш учун мурожаат қилишни гапириб, олдиндаги йилга режани тушунтирди. Албатта, унинг тўғридан тўғри иштирогисиз ишлар унча тез амалга ошмайди, ҳозиргидай, аммо бу унча муҳим эмас эди – барибир буни эртами кечми амалга ошириш керак эди, ўз вазифаларингни ёрдамчиларинга ўтказиб, технологиялар ҳам ишлаб чиқилган эди, шунинг учун унинг командаси янги бўлган бирон нима билан тўқнашиши мумкин эмас эди.
У ҳоҳлагандай, ҳаммасини тез битиришнинг иложи бўлмади, ва бир куннинг ўрнига у офисда деярли бир ҳафта ўтирди. Айрим вақтларда, ҳамма ишлар ва музокаралар орасида, унинг ҳаёллари келажакка мурожаат қиларди – жуда аста, ҳудди улар шунчаки парда орқасига боқиб қараб, унинг орқасида бўлиши мумкин бўлган нарсани қўрқитиб юбормасликка харакат қилгандай, аммо – натижасиз. Келажак унга кўринмас эди.
Бир ҳафта ўтди, аммо доим ҳали гаплашилмаган ва тақсимланмаган бирон нималар юзага чиқар эди, бундан аниқ бўлдики, бу ҳеч қачон тугамайди – ишлар ҳам доим топилади, шунинг учун, ҳаммани қўйиб юбориб ва муҳим масалаларни яна бир марта ҳаёлда ўтказиб, Джейн кабинетидан чиқиб кетиб, калитларни котибага ташлади, ва бинони тарк этди, бу ерга бошқа ҳеч қачон ишчи от сифатида қайтмаслик учун – энди бу ерда бошқалар меҳнат қилади, у эса бутун ҳўжаликни узоқдан кузатади.
Энди олдинда бутун ва абсолют ноаниқлик эди. У ишлар билан шуғуллангунча, қандайдир режалар ва ғоялар пайдо бўлишига умид ўзини оқламади, ва у ҳозир, эшиклар унинг олдида ёпиқ бўлиб қолган биринчи дақиқадасига ўҳшаб, йўналишни йўқотиб қўйганди.
Ўзига кўпроқ йигитчаларни ва фоҳиша-қизчаларни чақиришнинг кучли ҳоҳиши пайдо бўлди, аммо...йўқ, бўшлиқни бундай тарзда тўлдиришга ҳоҳиш йўқ эди – келажакда аниқлик бундан пайдо бўлмайди, ғамгинлик эса – бўлиши мумкин. Сикишишни ҳоҳлар эди, аммо бу ҳоҳишни амалга ошириш учун етарли даражада эмас. Джейн қараб чиқишни бошлади – унда нима қолганини. Генетика, физикани ўрганишга ҳоҳишлар – қолди, мана улар шу ерда, ҳозирнинг ўзида уларга “қўл теккизиш” мумкин. Ернинг ҳар ҳил Мордаларини мустақил равишда кузатиш ҳоҳиши – бу ҳоҳиш ҳам бор, ҳатто кучлироқ. Англанган тушларга етиш ҳоҳишлари – улар ҳам мавжуд, улар, бундай тарзда у Мордаларга олиб борадиган яна битта “эшикка” бориб тақалиши мумкин бўлишига умид билан кучайтирилган, ва ким билсин – балки у эшик унинг олдида очиқ бўлиб қолар. Тарихга қизиқиш – қолган, тарихни оддий тарзда ўрганиш, “шўнғиш”лар усулларидан фойдаланган ҳолда ўрганишга нисбатан унча қизиқ эмас бўлганига қарамай. Ўзингни танангни ривожлантириш – буни ҳам ҳоҳларди. Айнан ҳозир машқ қиладиган жойга бориб, ҳеч бўлмаганда бир соат ичида яхшилаб тренажерларда машқ қилгиси, қояга чиқишни ўргатадиган асбобга ўрмалашни, катта теннисда югуришни, бокс қилишни ҳоҳларди. Ҳаммасидан ҳам кўпроқ, ҳар ҳил ЁИларни бошдан кечиришнинг бир жойга тўпланган тажрибасига эга бўлишга, доимий, жадал ёритилган фонга эга бўлишга ҳоҳиш бор эди. Ёқимли одамларни топиб, уларга ўзи билган нарсаларни ўргатиб кўриш қизиқ бўлар эди.
Ўзининг “ҳоҳишлар танаси”ни ўрганишида у қанча олдинга силжир экан, у шунча унда ҳаммаси жойида эканлигига ишонч ҳосил қилар эди. Жуда кўп нарсаларни ҳоҳлар эди, ҳаддан ташқари кўп, аммо бу турли ҳил нарсаларнинг ичида тизимлаштирадиган асос йўқ эди. Ҳаётининг маъноси ҳозир шундан ташкил топган деб айтса бўладиган нарса йўқ эди. Асосий силжишнинг йўналиши йўқ эди, у эса айнан силжишни, ҳужумни ҳоҳлар эди. Ва шу пайтда Джейн ҳаммасини тушунди, масала ҳал қилиб бўлинган эканку! Айнан ҳужумнинг ҳоҳиши жуда кучли ва ёрқин эди. Фақат тушуниш қолди – у айнан қайси йўналишда силжишни амалга оширмоқчи бўлганини, Мордалар билан ва уларсиз олинган ўзининг ҳамма кўникмаларини, ҳамма кучларини, матонатини, қатъяитликни айнан қаерга йўналтирмоқчи бўлганини. Фақат тушуниш қолди – қаерга отилиш керак, ва унинг бунга талаби, бу ҳақида кўп ўйлаши билан кучайиб борарди. Отилиб бориш. Қаерга?
Бир ҳафта ўтгандан сўнг, савол ҳалиям жавобсиз эди.Сингапур, Пном-Пень, Лхаса, Чанг-Май – у шунчаки бир жойдан иккинчисига учиб борарди, кечалари кўчаларда ишсиз сайр қилиб, эрталаб уни Коломбо, Антананарива, Порт-Луи, Абиджан, Касабланкага олиб кетадиган кейинги самолетга утирар эди. У йўлдан урарди, аммо кам ҳолларда сикарди, ўқишни бошлаб, ташларди, сал пал оч бўлиш туйғусини қувватларди, ва ҳечнимага чуқур киришмас эди, ҳали асосий иш ҳал бўлиб, асосий вектор аниқланмагунича, майда игҳшлар билан аралашмаслик учун. Бундай, кучли даражадаги неприкаянностга қарамай, унинг ҳаётини зерикарли деб айтиб бўлмас эди – ҳар ҳолда у, унинг ҳаётини тозароқ, ўз мазмунини идрок қилишга кўпроқ тайёр қиладиган, консерватив тажрибаларни амалга оширса бўлар эди ва амалга оширарди ҳам. Ўзига тасаввур қилганидан кўпроқ, ва жиддий муаммо бўлиши учун унча юқори даражада бўлмаган равишда пайдо бўладиган СҲларнинг тўлқинларига катта бўлмаган ҳужумни амалга оширди – 4-5га тенг бўлган доимий ва жадал ёритилган фонга эришиш учун, шунчаки юқори даражадаги диққат ва вақти вақтида амалга ошириладиган ҳиссиётларга сайқал бериш етарли эди. Кунига бир нечта марта – ёритилган жисмоний тарбия.
Ишларнинг мавжуд бўлгани бўлмаганлигидан қатъий назар, энди унга доимий равишда ҳамроҳ бўлган ўша ички ҳаёти чуқурлигининг фонида, энг оддий тасаввур ҳам катта ҳажмга эга бўларди, ундан хира, аммо ёқимли кечирмаларнинг уфириши келиб турар эди, уларга табиий ҳолда қаттиқликни, мармарликни ва ғадир будирликни туғдириш бўйича тез амалга ошмайдиган харакатлар боғланиб кетар эди. Джейн, Томаснинг унга яна дарёни ҳам кузатини маслаҳат берганини эсларди, аммо ҳоҳиш циклонга айланмагунича, ушбу масалани ечишга фаол равишда киришгиси келмасди. Шунга қарамай, у Ришикешга учиб келиб, у ерда бир нечта оқшом давомида шунчаки Гангага тикилиб ўтириб, кузатишга ҳеч қандай жиддий харакатлар амалга оширмади. Ганга саноқсиз ялтироқлар билан товланиб, унга илиқ шабада билан уфирарди. Ярим тунда, унинг миясига Кедарнатхга бориб келиш фикри келди, ва у такси ҳайдовчисига икки баравар нарҳни таклиф қилиб, ярим соат ўтгач қоронғи йўл бўйлаб кетаётган эди.
Кейин уни Европага олиб кетди, аммо кўплаб минорлар ва паранжадаги аёлларнинг кўриниши қандайдир хурсандчилик баҳш этмасди, ва у Банффга учиб кетди, у ерда у бир ойни топ-тоза тоғлар, қорли тепаликлар ва қадимги ўрмон орасида ўтказди. Бундай аралаш ўрмон унга ҳаммасидан ҳам кўпроқ ёқар эди, ўзгача ҳотиржамлик, хурсанд паришонлик вужудга келарди – ҳудди, миллион йил олдин пайтдагидай яшаётган бошқа дунёга тушиб қолгандай, ва унинг қисқа муддатга қандай келган бўлса, шундай кетадиган тўғри юрадиган маймунлар билан ҳеч қандай иши йўқ эди. Шахарча ўзидан ўзи ёқимли эди – ҳеч ким уни миясини қоқмас эди, ҳатто меҳмонхонада ҳам ходимлар унинг жонига ҳар ҳил “How are you” ва “Did you sleep good”лар билан унинг жонига тегмасди.
Вақт текис равишда ўтиб борар эди. У бешда уйғониб, ресепшнга телефон қилар эди, ва жавобини кутмай, алоқани узиб қўяр эди. У ерда ҳамма бу, унинг “хонани йиғиштириш учун” кимнидир юборишни сўраб қилаётганини билишарди. Ўн беш дақиқа ўтгач, лабларида сперма қолдиқлари билан, у кроссовкаларини кийиб олиб, ўзининг VIP-уйчасидан яхши босилган, дарахтлар орасида илон бўлиб ўралиб кетаётган, ернинг ёғли-қора оролчаларини, кам учрайдиган чироқлар билан ёритилган, югуриш учун йўлчага югуриб чиқарди, у ерда унинг ёлғизлиги, у меҳмонхона ҳудудидан сал энди чиқишга улгурганида, ўзининг олдида ёлғиз, келишган қоматни учратган дақиқасигача давом этди. Қиз қўрқиб орқасига қаради, аммо Джейнни кўриб, тинчланди ва юришни давом эттирди. Унинг харакатлари ваҳимани ва саросимани ифодаларди, ва Джейн, унинг ёнидан югуриб ўтаётиб, юзига юир сонияга қараганида, унга қолган ҳаммаси ҳам бир зумда равшан бўлди – ўткир кузатувчанлик ва тажрибаланган шарҳлаш механизми бир нечта сония ичида таҳлилни битирди. Юзи саросимани ифодалар эди, бу унинг юришига бутунлай тўғри келар эди – бу қиз шундай шароитда эдики, улар уни ўзининг ноаниқлиги билан қўрқитар эди. Киприкларида бўёқнинг излари бор эди, ва ҳозир улар кўпроқ озода бўлмаган кўринишга эга эдилар – агар у кеча бўяниб, бугун унинг киприклари тартибсизликда бўлса, демак кеча у кимдадир таассурот қолдирмоқчи бўлган, ҳозир эса бу унинг учун бефарқ бўлиб қолган – ёки унинг йигити бор, ва у йигити билан жанжаллашиб қолган, ёки у, кучли саросимага олиб келган қандайдир янгиликларни билган. Иккинчисидан кўра биринчи кўпроқ ҳақиқатга ўҳшайди, чунки янгиликларни бундай пати билишмайди, ва бундай қоқигул битта ўзи саёҳат қилишининг эҳтимоли кам. Йигити билан уришган. Йиғлаган бўлса керак, чунки юзи табиий бўлмаган даражада шишган. Ўзига ишонмаган одам, бундай инсон шунчаки уришмайди, демак келишмовчилик – жиддий. Йигит томонидан “ҳиёнат”нинг бўлгани кам эҳтимолга эга – бундай қизлар ишончли йигитларни топишади. Бундай жуфтларда одатда умуман бирданига жанжаллар бўлмайди – улар ҳаммасини ичига ютишади, бундай тарзда тунда кўзи оққан томонга кетиш эса? Ғалати. Балки...унинг шунчаки ҳаётдан кўнгли айнигандир? Джейн яна қизнинг юзини эслади, қизнинг образига “ўзининг ҳаёти билан яшашга” йўл қўйди – бу техникага уни сув илони ўргатган. Агар бунда тасаввур қилинаётган одамнинг юзи қандайдир ҳолатларни акс этаётган, у ёки бу ҳислатларга эга бўлса, айнан ўша ҳолатлар ушбу одамда учрайди. Сув илони буни қуйидагича тушунтирди: ҳаёт фаолиятнинг натижасида юзимиздан микро ажинлар жой олади, ва биз икки баравар, онгли ишни амалга оширишимизнинг иложи йўқлигига – биринчи линияли ва кетма кет уларнинг бутун бирикмасининг маъносини таҳлил қилиб, ундан кейин ўтказилган таҳлилдан одамнинг қобилиятларини чиқаришимизга қарамай, биз уларнинг интеграл маъносини бирданига, тўғридан тўғри, шунчаки юз образини ўзимизнинг эркин таассуротимизга итариб, буни амалга оширганда, унга нисбатан муносабатимизни астойдил йўқотиб туриб, кўриш қобилиятига эгамиз. Ҳудди шундай тарзда, бунга ёритилган, фарқ қиладиган онгни тортиб, бу одамнинг келажакда нимага қобилиятли эканини кўриш мумкин.
Қизнинг юзини очиқ, содда қилиб тасаввур қилса бўлар эди, аммо ушбу соддалик инфантилликнинг ва ақл етишмовчилигининг белгисими, ёки айнан очиқликнинг белгиси эдими, бу Джейн тушуна олмасди. Тўҳтаб, у қизга қараб бир нечта қадам босди, қизнинг юзи яна қўрқинчни ифодалар эди. Джейн ўзини тутиш йўлини танлаши учун бир сония етарли бўлди – у шунчаки бориб, қизни ўзига тортиб, елкаларидан қучоқлади, ва қиз, унга интилиб, юзини унинг бўйнига тиқиб, қўлларини ўзининг кўкрагининг устида йиғиб, йиғлашни бошлаганида, у унча ҳайрон бўлмади.
Джейн уни бошидан силаганида, қиз янада кучлироқ йиғлаб юборди.
- ОК, меникига кетдик.
Жавобни кутмай, уни қайрилтириб ва елкасидан ушлаб, ўзининг уйчаси томонга олиб кетди. Қиз, ҳўрсиниб, юзини қўллари билан суриб ташлаб, бўйсуниб у билан кетди.
Уни ўзиникига олиб келиб, Джейн ортиқча сўзларсиз, уни ечинтиришни бошлади, ва ҳеч қандай қаршиликка дуч келмади. Унга биринчи сонияда бўйсуниб, қиз умуман иродасиз бўлиб қолганга ўҳшарди. Уни бутунлай ечинтириб, Джейн ўзининг устидан кийимини тезда ечиб ташлаб, уни кроватга ётқизиб, уни қучоқлади, ва ўзига тортиб, бошини, елкаларини, орқасини, кўтини силашни бошлади. Қиз яна йиғлашни бошлади, унда Джейн уни орқасига ётқизиб, қорнини, кўкракларини, сонларини ўпишни бошлади. оёқларини очиб, Джейн унинг амини ўпиб, ялашни бошлади, ва бир нечта дақиқадан сўнг қиз жим бўлиб қолди, у муштчаларини қисарди, сонлари озгина кучланди, ами билинарли даражада шишиб, нам бўлиб қолди – амидан тиниқ томчилар кўринди, ва энди у ерга битта, кейин эса иккита бармоқни ҳам тиқса бўлар эди. Қизни эркалаб, Джейн диққат билан унинг тугатмаслигини кузатарди, ва унинг бармоқлари амнинг ичида кучли қисилиб, қорничаси буралишни бошлаганида, у тилини клиторнинг устидан олиб қўярди ва шунчаки унинг лабларини ўпишни бошларди, уларни озгина сўриб, ва сал пал тишлаб. Кейин Джейн уни деворга суянтириб ўтқизиб қўйди, унинг қаршисига ўтириб, оёқлари билан қучоқлаб, унинг иккита бармоғини ўзининг амига тиқиб қўйди.
- Энди сен, майлими? – У сўраб эмас, кўпроқ буйруқ тарзида гапирди.
Қизча уни ўзининг бармоқлари сикишни бошлади, ва бир пас туриб, бу машғулотга, ўзининг муаммолари ҳақида бутунлай унутган ҳолда, берилиб кетди. Джейн унинг орқа оёғини олиб, бармоқларини ўпишни, панжанинг устидан ва остидан тили билан ялашни бошлади, кейин ўзиникини кўтариб, қизнинг юзига теккизди. Кутилмаганда қиз унинг панжасини бўш қўли билан ушлаб олиб, эҳтирос билан уни ўпишни, унга юзи билан тегишни бошлади.
- Сен буни қачондир қилганмисан? – Джейн секин сўради.
Қиз бошини чайқади.
- Йигитинг билан урушдингми?
Қиз ҳайрон бўлиб унга қараб, яна бошини чайқади.
- Унда нима? Нимага йиғладинг?
Қиз ўйланиб қолиб, Джейннинг панжасини сал четга қўйиб, унга ҳудди чиройли, оддий бўлмаган бир нарсага қараётгандай тикилиб қаради.
- Мен билмайман…
- Яъни? – Ҳайрон бўлди Джейн.
У қизнинг бармоқларини амидан чиқариб, уни ўзига тортиб, ёнида ўтирди.
- Билмадим, бир нима бостириб келди.
- А…
Улар бир нечта дақиқа жим ўтуришди.
- Исминг нима? – Ниҳоят сўради Джейн.
- Мелисса.
- Меники Джейн. Балки ҳаётингда бирон нимани ўзгартиришинг керакдир, Мелисса?
- Ўзгартириш? О, йўқ, ҳаммаси яхши ҳаётимда…
- Қандай қилиб яхши бўлади, агар сен ўзингдан кетиб қолаётган бўлсанг? Демак, ҳаммаси яхши эмас!
- Шундай бўлса керак…, - у қизиқишсиз рози бўлди.
- Сен айнан нимани ўзгартиришни ҳоҳлар эдинг? Масалан ҳозир ҳар қандай ҳоҳишинг рўёбга чиқишини тасаввур қилса, сен нимани ҳоҳлар эдинг?
- Ҳўш…, ойимнинг бели оғримаслигини…
- Аҳа… ўзинг учун нимани ҳоҳлардинг – нимани ҳаётингда ўзгартиришни ҳоҳлар эдинг, ҳаёт тарзингда?
- Балки, саёҳатга боришни… бу ерда жуда зерикарли…
- Сен маҳаллиймисан?
- Ҳа, биз яқин орада яшаймиз. Ойим меҳмонхонада ишлайдилар, аммо унга қийин, дадам ҳам кўп ишлайди.
- Сен қаерга борган бўлар эдинг, саёҳатда нима қилган бўлардинг?
- Масалан… Парижга ёки Римга, умуман айтганда– Европани кўришга.
- Масалан, дайвингни ўрганишничи? Ёки тоғларга трекка боришничи?
- Йўқ, - Мелисса ғувалачага буралди. – Бу мен учун эмас.
- Нимага?
- Билмадим, мен учун эмас…
-Агар сен зерикаётган бўлсанг, сен кўпроқ қизиқ таассуротларга эга бўлишни ҳоҳламасмидинг?
- Албатта, ҳоҳлар эдим!
- Париждами?
- Ҳа, у ерда чиройли, одамлари бошқа, ҳаммаси бошқа…
- Хўп, майли, - Джейн унинг юзини озгина итариб, кўзига қаради. – Менда пул уларни ўйлаш керак бўлмайдиган даражада етарли. Кетдик, эртага сенинг Парижинга борамиз, кўрамиз – у ерда шунчалик қизиқмикан!
- О! Зўр бўлар эди!:) – Кулиб юборди Мелисса.
Табассум унинг юзини ҳақиқатдан чиройли бўлди – чақнаётган кўзлар, ва табассуми шундай ёқимли, нозик эдики, Джейннинг панжаси остида кўкраклари шундай қаттиқ эдики... бундай қизни севиб қолмасликнинг иложи йўқ эди.
- Демак – учамизми? Мен сенга ёрдам бермоқчиман, кел ҳаётингни озгина ўзгартирамиз, бирга саёҳат қиламиз, кундузи сайр қиламиз, кечалари эзишиб, ўпишамиз, мен билан секс билан шуғулланиш сенга ёқдими?
- Ҳа, жуда ҳам, жуда ёқди!
- Йигитлар билан танишамиз, улар билан ўйнаймиз.
- Мен бунинг учун жуда уятчанман:), - Мелисса яна кулиб юборди, - менга сен билан ёқябди, бошқа ҳеч ким керак эмас.
- Тайёр бўлишинг учун қанча вақт керак? Мен ҳозир қўнғироқ қилиб, чипталарни бронлашим мумкин, кундузи биз кетишимиз мумкин, агар ҳоҳласанг – ҳозирнинг ўзида! Шунчаки аэропротга бориб, қаергадир Европага учиб борамиз, у ерда эса кўрамиз, зўр бўлади?
- Вау! – Мелисса кроватнинг устида деярли сакрашни бошлади. – Жуда зўр, жуда зўр бўларди!
- Жуда яхши:). Унда нима, ҳозирми?
- Йўқ, Джейн, ҳозир менинг ҳеч иложим йўқ…
- Яхши, унда – эртагами?
- Эртага, ҳа, эртага…
- Унда ҳозир – уҳлаймизми?
Мелиссага иккинчи марта таклиф қилиш керак эмас эди. Уҳлаётган қизнинг олдида деярли ётиб, Джейн унинг нозик танасини силарди, ўпарди, Мелисса эса ширин чўзиларди. Джейн ўзига Мелиссанинг ўзи учун янги дунёни очишини тасаввур этарди – дайвинг, сноркеллинг, ҳайвонот боғлари, қояларга чиқишлар, треклар, от устида сайрлар, балки у вертолетни бошқаришни ўрганишни ҳоҳлаб қолар? Одам олдида янги имкониятларни очиш нақадар ёқимли…
Эрталаб эркалаш учун вақтлари бўлмади – уйғониб, Мелисса шу заҳоти соатига қаради,ва оҳ тортиб, бир зумда кийиниб олди, ва эшикка қараб отилди, кейин орқасига қайтиб, Джейнни кучли қучоқлади, ва улар бир бирини лабларига ўпишди.
- Ҳудоим, кетгим келмаябди! – Мелисса умидсизлик оҳанги билан гапирди.
- Унда кетма, дўмбоқча:) Барибир, бугун кетишимиз керак, нима фарқи бор – сен қаергадир кеч қоласанми ёки йўқми?
- Йўқ, нимага энди, майли, мен кетдим, мен сенга қўнғироқ қиламан, вой ҳудоим, голофонингни олмадим!
Джейннинг рақамини ёзиб олиб, ва ўзиникини бериб, Мелисса яна унинг олдига сакради, қучоқлади, ва лабларини, юзларини ўпиб, қочиб кетди.
Самолет Парижга кечқурун учиб кетарди, ва Джейн олдиндан иккита жойни бронлади. Соат иккиларда у Мелиссага ишлар қанақа эканини билиш учун қўнғироқ қилди. Унинг олдида намоён бўлган голограмма, у эрталаб ҳайрлашган қизга умуман ўҳшамас эди.
- Джейн, сени кўрганимдан жуда ҳурсандман, қўнғироқ қилганинг жуда яхши бўлди, - Мелисса, ҳудди ўзини биронта дастурни амалга оширишни зўрлаётганидай, иштироксиз гапирди, ва Джейн шу заҳоти тушунди – улар ҳеч қаерга учишмайди.
- Нима бўлди, Мелисса? Учамизми? Агар бугун иложи бўлмаса, эртага учайлик, бугун эса меҳмонга кел, сени жуда ҳам эркалагим келябди, дўмбоқча!
- Ҳа, Джейн, бугун ҳеч иложи йўқ, умуман айтганда – мен ойимга нима деб айтаман, ақлимга сиғмаябди…
- Қулоқ сол… аммо сенга… ёшинг нечида ўзи?
- Йигирма учда.
- Сен катта қизсан, ойинга мен билан Парижга боришни ҳоҳлаётганингдан ташқари яна биронта нимани айтишнинг нима ҳожати бор?
Мелисса бошини чайқади.
- Сен ойимни билмайсан…
- Ҳудога шукур.
- Йўқ, нимага ундай гапирасан! Ойим – ажойиб инсон, шунчаки характерининг ўзларининг қийин томонлари бор.
Мелиссанинг овозида ёқмаслик оҳанги эшитилди – ҳозирча сал билинадиган даражада, аммо аниқ эдики, ҳар қайси дақиқада, агар босимни давом эттирса, улар кучаяди.
- Яхши, кичкинтой. Унда бугун шунчаки қучоқлашишга кел, сафар тўғрисида бошқа гал ўйлаймиз, майлими?
- О, хўп – у бирданига хурсанд бўлди. – Мен бугун албатта, албатта келаман, мен сени жуда ҳам кўргим келябди, сен ўзгачасан, шундай чиройли, биласанми – бугун куни билан фақат сени ўйладим,рости билан - Мелисса озгина қизарди, - мен, балки, сени севиб қолгандирман? Балки мен лесбиянкадирман?
- Қўйсангчи, қандай лесбиянкасан, - Джейн кулиб юборди. – Шунчаки сен жуда ҳам сезувчан қизсан. Нима бўлганда ҳам – мен сени кутябман, мен ҳам сени жуда, жуда ҳоҳлаябман!
Суҳбатни тугатиб, Джейн Мелисса ҳеч қаерга учмаслигини, ва ҳатто келмаслигини ҳам аниқ биларди. Ҳатто қўнғироқ ҳам қилмайди. Шундай бўлди ҳам.
Бир нечта кун ўтгач, Джейн кўчада, Мелисса ёнида бўйсуниб кетаётган йирик, ахмоқ, бўяниб олган аёл билан тўқнашиб қолди. Джейнни кўриб қолиб, Мелисса ваҳимага тушди, унинг юзида тушуниб бўлмайдиган, бир нечта ҳиссиётлар акс этди. Джейн унинг ҳаётини енгиллаштирмасдан, олдига бориб салом берди. Мелиссанинг ваҳимаси энг юқори чўққига чиқди, у бир нимани минғирлаб, деярли ойисининг орқасига бекиниб олди, онасининг чўчқага ўҳшаш юзи дўстона жилмайиш каби бир нимани ифодалади, ва улар юришда давом этдилар.
Одамлар ёнидан ўтиб кетаётганди – олдинга, орқага, ташвишли ёки бефарқ юзлар билан, болалар билан ёки уларсиз. Улар суҳбатлашиб ва гапирмай юрарди, уларнинг ҳаммаси одобли ва кўнгли очиқ эди. Ва ҳаммасида уй, режалар, ташвишлар, хурсандчиликлар ва ғамгинликлар бор эди – энди Джейнда бўлиши мумкин бўлмаган ҳамма нарсалар. Бу ўзга дунё эди. Ва у унга душман эди. Унинг душманлиги одоблик ва ижобий муносабата ниқоби остида бекитилган эди. Улар бурчак ортидан ҳужум қилишмас эди, пулни олиб қўйишмас эди, ва ҳатто қийин вазиятда ёрдам ҳам беришган бўлар эди, агар уларда керакли механизмларни тушириш қўлдан келса, бунинг эса қийин жойи йўқ. Шундай бўлса ҳам, бу дунё душман эди. Бу одамлар – қотиллар. Джейн Брэдберининг марсликлар тўғрисида ҳикоясини эслади, улар одамларга ўҳшаб туриб, космонавтларнинг ҳушёрлигини уҳлатишар эди ва уларни ўлдиришар эди. Бу ерда ҳеч ким кўнгли очиқ бўлиб кўрсатмасди ўзини – бу одамлар ҳақиқатдан ҳам кўнгли очиқ эди, ва ўзларининг оммасида эътиборли эди, аммо одамларнинг айнан мана шу кўнгли очиқлиги заҳарга ўҳшар эди. Уларнинг ҳаммаси оммавий ўзини босиш конвейеридан чиққан, ва улар ҳозиргача унинг ишини қувватлаб келишмоқда. Улар азоб чекиб, ақлдан озадилар, ғамгинликлардан қийналадилар, мамнуният ва бировнинг фикри билан ташвишланишнинг сассиқ ботқоқлигида ўчадилар, шундай бўлса ҳам улар, ҳаммаси жойида, ҳаммаси яхши эканлигини билишади, бошқача бўлиши мумкин эмас, шундай қилиб, улар ўзларининг болаларини тарбиялайдилар, ва мана бундай Мелиссага ўҳшаган қизча типратикан бўлиб эмас, фаол ва хурсанд дўмбоқча бўлиб эмас, балки у томонидан қабул қилинган ҳаёт қоидаларининг натижаси бўлиб ўсади, у учун улар қандай ёқимсиз ва ноқулай бўлмасин, ва Мелиссанинг кўкраги билан ушбу тартибларнинг ҳимоясига,ушбу ўлим конвейерининг ҳимоясига туриши аниқ – Джейннинг жирканч ойисига қилган бостиришини акс эттирган ёқмаслиги эсга тушиб кетди! Мелиссани, қамоқда азоб чекаётган қурбон сифатида тасаввур этиш ахмоқона, жуда ахмоқона. Унинг ўзи ўзининг қамоқ бошлиғи. Қамоққа олинганлар – болалар, балки икки-уч яшар, ёши каттароқ бўлганлар эса иродага қарши ўзларининг қамоқ бошлиқларига айланадилар ва қотилларнинг ҳамда уларнинг ёрдамчиларининг қаторларига қўшиладилар.
Джейн Франциядан репортажни кўраётганда ўзининг ҳайратини эслади. Қора паранжага қалин ўралган аёллар интервью бериб, унда мана шу кийим уларга бераётган қандайдир эркинлик тўғрисида, ва бу кийим бўлмаган тақдирда қандай ҳавф-хатар – жисмоний ёки ахлоқий бўлсин, остида қолиб кетишлари ҳақида гапиришаётганди. Шу пайтда унга бу ерда қурбонлар йўқлиги аниқ бўлди. Бахтсиз ва азоб келтирилган аёллар йўқ – ҳеч қандай одамларга қарши, диктаторли режим, уни қурбонларнинг ўзлари қувватлаб туришмаса, мавжуд бўла олмайди. Бу аёллар – ўзлари ва ўзларининг қизлари билан амалга ошираётган барчаси учун тўлиқ даражада маъсулият олиб бораётган ўзларининг қамоқ бошлиқларидир. Мелисса – жонига суиқасд қилишга тайёр бўлган, ва уни бостираётган тузилмага қарши ҳар қандай харакатларни шаҳсий ҳақорат сифатида қабул қиладиган жиноятчи.
Аммо нимага, нимага, уларнинг ҳуқуқи бор, деб ўйлашади?? Мана қандайдир эркак кетмоқда, ўзининг ортидан болани судраб, ким унга эга бўлиш ҳуқуқини берди? Аҳир бола – тирик одамку! Ҳатто машинани бошқариш ҳам ҳуқуқ олишни, имтиҳон топширишни талаб этади, бу одам эса нимани ўқиган ва нимани топширган?? Ҳечнимани! У қандайдир одам устидан қул эгалигининг ҳуқуқини фақатгина унинг уруғидан одам туғилганлиги учун олади. Ва бу тузилма шу билан қувватланиб турадики, болаларнинг ўзлари, темирбетон даражасида дастурланган бўлиб, эрта ёшда ушбу жиноятларнинг иштирокчиларига айланади. Мордалар, кичкина ёшдаги болалар учун курслари ўтказиб, эҳтимол, ягона йўл билан боришмоқда, аммо бу одамга қаттиқ тегиб, уни ўзгартириши мумкинми? Хўп, майли, у курсларга бориб, “руҳий тайёргарлик” асосларини эшитиб келади, аммо бунинг ҳаммаси атрофидаги оламнинг навбатдаги таъсири ёрдамида бутунлай миясидан чиқариб ташланмайдими? Қанча минг одам ушбу курсларга қатнашган? Ва қанча Мордалар ва қочоқлар мавжуд? Самарадорлик йўқ! Аммо бу ерда нимани ўзгартирса бўлади? Аҳир, бундай тарзда мияларни ювиб тозалаш учун, болаларни туғилганларидаёқ ота-оналаридан олиб қўйиб, уларга умуман қайтиб бермаслик керак, бироқ бунинг иложи йўқ… Қайси қулдор ўзининг қулини ўз ҳоҳиши билан бериб юборади?
Ва шу пайтда Джейннинг миясида секин, ҳудди бекиниб келаётгандай, жуда оддий фикр юзага келди. У шунчалик тоза, шунчалик равшан эдики, Джейн ҳатто, унинг ақли бунга етганидан ҳайратланиб қотиб қолди. Уни аста айланиб ўтаётган одамлар оқими орасида, пастга қараган ҳолда туриб, у ушбу фикрни ҳар қандайсига айлантирди, ва ҳар сония билан образлар аниқроқ, режалар – равшанроқ бўла бошлади, ва ниҳоят, у бошини кўтарганида, унинг чеҳраси, ўзининг бирон нимасини топган одамнинг хотиржам ва ўзгармас қатъиятлиги билан ёруғ бўлди.
<<Бўлим 21 Бўлим 23>>
