« Майя-1 »

« Форс-Минор »

Бўлим 13


Мен қичқирдим, юқорига кўтарилдим, ва кўзларимни ланг очдим. Ҳали бир қанча лаҳзада ноқулай номаълумлик кедрлар ва тропик ўрмонларда зичланган Кулу водийси орқали дўнгликларда сакраб юрувчи автобусларда шаклланди. Узоқ чуқурликда дарёнинг тўқ ҳаво ранг жияк қотиб қолган. Ҳеч жойда автобус шовқини бўлмаса, ҳеч қандай маданиятдан асар ҳам йўқ, бу ерда ҳаддан ташқари ўкирувчи чирилдоқ туфайли бузилувчи бокира жимжитлик турарди.

Қоронғу тушди. Мен энди бир ҳолатда ўта узоқ вақт ўтиришдан чарчашни пайқамай қўйдим, доимо шундай бўлган ва доимо шундай давом этажакдек туюларди ва мен энди ушбу ярим уйқудаги, гоҳида ярим ҳушдаги ҳолатга кўникдим ва ярим соатлик тўхташ вақтида ҳам ҳатто автобусдан тушишга ҳуш йўқ эди. Менинг ўриндиғим бир оз қийшайган, суянчиқ бир ҳолатда ингичка сим билан маҳкамланган – бу қулай автобус ҳисобланади...«Local Bus» эса нимани ўзида ифода қилади… тасвирлаш қўрқинчли. Ойна маҳкам ёпилмади ва елвизак ҳар соатда тобора совуқ бўла бошлади...жин урсин...илиқ калта камзул юк халтада қолди, багаж бўлмада зич ёпилган ҳолда... бу жин урсин тунука, у нимагадир қоплама туфайли чиқиб турибди... ундан энди бутун елкани синдириб олиш мумкин... ярим унитилганларга яна чўмиш керакми...шундай бир оз илиқроқ....

Навбатдаги сафар мана муҳим ойдинликка олиб келиши мумкин бўлгандай туюладиган гирдобидан нимадир мени чиқарди.

- Наггар, мэм!

Ташвишли ойпарастлик каби мен ташқарига чиқдим, юк халтамни тақиб олдим ва қоронғуликка кетувчи шоссу ўртасида серрайиб қотиб қолдим. Автобус лаънати қора куя тўлқинини сочиб юборди (улар тезда Ҳимолайга чиқади) ва оқшомга жўнаб кетди, мени тоғларнинг қора тўлқинлари узра ёзилган юлдузли тоза осомн тагидаги йўлга ташлаб кетди. Қоронғуликдан мен қаёққа кетишим лозимлигини аниқ билувчи қора шум физиономия намоён бўлди.

- Сиз Наггаргами, мэм?

- “Наггарга” дегани нимани билдирадим?” Буни нима??

- Бу Наггар эмас – бу ердан яна анаву йўлдан машинада ўн дақиқа юриш керак, қўли билан қаергадир қоронғуликка силкитди.

- Қанча?

- Бор йўғри ўн рупий.

Кички автобус янги йил арчасига ўхшаб кетади – ҳамма жойи милтилловчи турли рангли чироқлар осилган, ичидан пасха байрами қўшиғига ўхшаш жўнгина оҳанг жаранглайди.

- Россияданми?

- Сен қандай топдинг?

- Наггарда руслар тез тез бўлиб туради.

- А ҳа, акс ҳолда мен юзимда нимадир ёзиб қўйилганми деб ўйлардим.

- Юзда ёзилган???

- Ахир, буни бизда шундай деб гапиради.

- А-ҳа, тушунарли...

- Сен нима деб ўйлайсан, у ерда ҳозир яхши хонани ижарага олиш мумкинми? Ахир энди деярли кечки соат 9 бўлди.

- Мумкин, мумкин, бу муаммосиз. Ҳозир саёҳатчилар кам, шунинг учун муаммо йўқ.

Нимага мен бу аҳмоқона ҳангомани бошладим? Эҳтимол, бутунлай автобуснинг ўриндиғидан гангиб қолдим... Ахир мен шундай ҳам йўлкўрсатгич китобчадан ўқиб чиққанман, ва ташвишланишга ҳожат йўқ, бўш ўринлар йўқ деб ташвиш тортишга ҳожат йўқ. Ташвиш  – шундай юқумли касалки... ҳар қандай тирқишга киради... Мана энди нокерак савол берганимдан йиғлаяпман, энди кўплаб бошқаларга ўхшаган таксистлар беришни яхши кўрган аҳмоқона шундай минглаб саволлар ёғиладиJ Суҳбатни давом қилишга ҳеч қандай истак йўқ, лекин суҳбатдан бош тортиш мумкинлигини ўйлаб, қандайдир бир тушуниб бўлмайдиган таъсирланиш келтириб ноқулайлик пайдо бўлади. Ҳозир жим бўлиб қоламан деб тасаввур қилишим билан, дарҳол зўриққан жимлик қиёфаси чиқади... жин урсин у шахсан қандай зўриққан бўлиши мумкин? Мен қора машинада ўтирардим ва ҳатто бу таксист юзини кўрмасдим, қандай зўриққанлик борасида гап кетиши мумкин? Нима фарқи бор, нима учун биз жиммиз, суҳбатни бошламаганим учун, ёки уни тўхтатганим учун? Яна ташвиш... Мана уни йўқотсамми...-Лобсанг тўғрисида гапириб берувчи Дэни қиёфаси пайдо бўлди. Лекин тўғридан тўғри ўша ерда, машинада, оқшом, Наггарга йўлда... мана ушбу фанни ўзлаштиришга ҳаракат қилишга яхши жой эмас...нимага, айнан, бу яхши жой эмас? Қайси жой яхши?? Қайси жой яхшилиги, қайсиси ёмонлиги менга қаердан маълум бўлиши мумкин? Эҳтимол, ҳеч нарсадан қатъий назар ташвишни йўқотишга уриниб кўриш керакми... тушкунликка тушмаслик –уни бошдан кечирмагандек, ўзини алдаб ўзича кўриниш қила бошлаш керак, йўқотиш эса– бу айнан уни бошдан кечиришни бас қилиш... бошқа нарсани бошдан кечира бошлаш-мулойимлик, қувонч... бошдан кечиришни бас қилиш...қандай қилиб? Мен кимга назокатни, мулойимликни ҳозир кўрсатишим мумкин??  

Фикрлар кетиши –трактор ғилдираги каби ҳозир унга “ўзим ҳақида гапиришни ёқтирмайман, мен умуман ҳозир гапиришни истамайман” деб айтаман, у, табиий тарзда, хафа бўлади, гарчанд буни билдирмасада, менда табиий равишда яна кучаювчи ташвишга асос пайдо бўлади... асос пайдо бўлади...мана мен тасаввур қиляпман, буни қандай қилишни тасаввур қиляпман, ва аниққи, ташвиш кучаймоқда...лекин нимага? Мен нимани шахсан ташвиш учун “асос” бўлади деб атайман? Айтайли, таксист анча тажовузкор бўлади (ахир Хиндистонда бу қандайдир ўта ғалати тахмин), айтайлик, у мени бошқа қандайдир нотўғри жойга олиб боради (фақат мен уни билан суҳбатдан бош тортганим учунми?...йўқ..) йўқ, буларнинг барчаси мен қандайдир нотўғри нарса борасида ўйлаганларимдан бошқа нарса. Агарда менинг ҳаракатларим оқибатида қандайдир муаммолар пайдо бўлса, унда бу асос фақат бу ҳаракатнинг бажарилиши мазмундорлигини ўйлаб кўриш учун асос бўлади, лекин бу ерда асос ташвиш учунми?  Ёки мен истагим кучи унинг амалга ошишига “қарши” далиллар кучини енгади, ва мен кутилмаган натижаларга эришаман, агарда мен уларни олсам, унда нимадан ташвиш тортиш керак? Муаммони ечишга тўғри келади, ташвишланиш эмас...йўқ, яна қаергадир бошқа жойга.

Осилиб  турган қоялар ва туплар ёнида қаергадир юқорига йўл солувчи дўнгликларда микроавтобусимиз сапчигани каби фикримиз ўйнайди. Ва тўсатдан гўё чақмоқ, жин урсин, ахир буларнинг барчаси шу вақтда, ҳали мен у ерда ўзимни файласув деб тасвирлайман, мен таксист ҳақида бутунлай унутдим ва у аввалдан тушундики, мен уни эшитмай қўйдим ва жим бўлиб қолди. Демак, бундай, ана ўша ерда, илиниб оладиган нарса бордай туюлади, фақат яна бемаъниликка тушиб қолмайин, бу равшанлик учқунини йўқотмайин. Яна бир марта, таксист мени билан гаплашган вақт давомида мен жим бўлдим ва унинг сўзларига ҳеч қандай диққат қилмадим. Бунда мен ташвишга туша олдим. Қўлимдан келди. Бунга асосим бор эди. Бошқа тарафдан мен уни бошдан кечирмадим, лекин мен ўз ўйларимга берилиб қолганим туфайли бошдан кечирмадим. Маъно...ҳозир мен мазмунини билиб оламан...яна бир марта бошдан кечира олдим...аҳа-нафақат ташвишни шунчаки бошдан кечира “олдим”, балки УНИНГ УЧУН АСОСГА ЭГА БЎЛДИМ, бундан ташқари, бошдан кечирмадим. Демак, буларнинг бари “асос” ҳақида. Асос ташвишга яқинлашади, қандайдир бир қонунийликни белгиламайди, унинг намоён бўлишидан қочиб қутила олмасликни белгилайди... Нима, бунда нимадир борми... тезроқ ётоққа...ҳозир ётиб олсам...Дэни билан... у билан мумкинлик ва асосни муҳокама қилсам... уни асосга яқинроқ келтирсам... маҳкам қисиш... бўртиши, чўзилиши, бутун оғиз тўлиши учун маҳкам сиқиш...

- Етиб келдик, мэм!

Сесканиб кетди. Мана, жин урсин... мени қаерларга олиб кетди...йўқ, бундан ҳолатда мен ҳеч нарса ўйламайман, ухлаш керак.

Етиб келдик, демак. Ажойиб унда. Юк халтамни чиқараман. Йўқ, йўқ, тегма, мен ўзим, ўзим... ўзингнинг юз рупиянгни ол...розимисан... демак ҳақиқатан бу эллик, ёки ҳаммаси бўлиб ўттиз туради...Ўйлашда давом этаман, равшанликни бой бермаслик лозим, уни уни қандайдир бир равшан, хира аниқликка келтириш лозим. Айтгандай, ахир мен ташвишни бошдан кечирмадимПриехали, значит. Ну и отлично. Вытаскиваю рюкзак. Нет-нет, не трогай, я сама, сама…, ташвишни бошдан кечирмадим. Уни бартараф қилдим, лекин бошдан кечирмадим, йўқотишга ҳеч вақо йўқ эди, демак шуни тахмин қилиш мумкин...

- Хайрли кеч, мэм. Сизга хона керакми?  –шундай янги йил арчаси билан ёритилувчи меҳмонхона кираверишидан менежер саволи.? Уларга йил бўйи пасха байрамими, нима?

- Ҳа, хона керак. – Юк халтамни оламан ва ичкарига кираман.-Қаерда?

- Наггарга узоқ вақтга?

- Автобусда жуда толиқдим, шу туфайли ҳеч қандай саволларга жавоб бера олмайман. Кечир...

“Кечир”сўзи қандайдир суқилиб қолди... Ҳаттоки суқилмади, шунчаки оғиздан чиқиб кетди, мен ахир кечирим сўромоқчи эмасдим. Афтидан, бу вақтда ноқулайлик ўз чўққисига етди ва қанчадир лаҳза мени кўр қилиб қўйди. ...Ўзимни бу “кечир” сўзидан кейин бир оз анча аҳмоқ ва толиққан ҳис қилдим. Тезда автобус, таксист, нотоза кийим борасида эстан чиқариш лозим, иссиқ душ тагида туриш лозим (умид қиламанки, у ерда иссиқ душ бор?) ва қанчадир вақт умуман ҳеч нарсани ўйламаслик...

- Иссиқ душ борми?

- Албатта, мэм. Иситгични ёқасиз ва беш дақиқадан сўнг ҳаммаси шай.

Ажойиб... ҳозир душ тагига, ҳеч нарса ўйламаслик керак...Йўқ, мана айнан шунисини йўл қўйиб бўлмайди. Юк халтамни полга қўяман, хира ёруғлик қоплаган кроватга ўтираман, ўйлашда давом этаман. Шундай қилиб. Шуни тахмин қилиш мумкинки, салбий ҳисни “йўқотиш” бу ҳеч нарсани йўқотиб бўлмайдиган ҳолатда бўлишни англатади, яъни умуман бўлмаган ҳолатда бўлишни англатади. Мана бу “йўқотиш” бўлади, мана у мавжуд, мана у йўқ. Лекин буни қандай қилиш мумкин? Мен ахир йог эмасман, мен буюртма билан ола олмайман, ҳа салбий ҳисларни унитиб, қандайдир фикр билан қизиқ. Лекин ҳозир қўлимдан келди...ҳа...лекин кейинги сафар қўлимдан келмайди...буни қандай ўзгартириш мумкин...қўлимдан келган нарсани қандай уддалаш мумкин...бироқ энди буни энди “буюртма бўйича” қилиш лозим.

Яна бир неча дақиқа бу саволнинг натижасиз яксон бўлишида, тушундимки, ҳозир ухлаб қоламан, охирги кучим билан ечиндим, душ қабул қилдим ва уйқуга ётдим. Милтилловчи чарақлашлар фано саволларда қолди: “буни истак бўйича қандай қилиш мумкин”, “бунинг қандай уддасидан чиқиш мумкин”...

 



<< Бўлим 12 Бўлим 14 >>