« Майя-1 »

« Форс-Минор »

Бўлим 12


… Бутун оқшом уйқу ва уйғоқлик ўртасидаги азобли ҳолатда ўтди, жуда ухлагим келди, чарчаш шунчаки ҳалокатли бўлди, лекин тўла тўкис ухлаб бўлмасди. Тана гриппдагидек оғриди, бош кучли оғриқ қолдирувчи дориларни қабул қилгандан кейин ҳам қақшади. Қоринда бир неча марта енгил спазмалар пайдо бўлди, ва мен қўрқув билан ўйладимки, ич кетиш бошланиши мумкин, ва ўшанда палаткадан совуққа ва қоронғуликка чиқишга тўғри келади ва жудаям иссиқликда бўлган кетни совқоттиришга тўғри келади!

Тонг шиддат билан келди, қуёш тезда ҳавони илитди, мен палаткадан чиқдим, лекин енгил тортиш бўлмади, аёз ва бутун кучайтирувчи шамол дим иссиқ билан алмашинди, нафас олиш янада оғирлашди, мен ўзимни товада тоблангандай ҳис қилдим.

Бундай қийинчилик билан ҳеч қачон ётоқдан чиқишга палаткадан чиқишга тўғри келмаган. Кўзойнак тақиш ва крем суртиш бутунлай миядан чиқиб кетибди, лекин ташқаридан чиқиб туришим билан, уйқудаги қуёш бир лаҳзада бу ҳақда эслатди.

- Мана, кеча эса сен билан бола каби гаплашганимдан хафа бўлди, минғиллади Олег.

- ??? Мен ахир бундай демадим... Ёки шундай дедимми?

- Нима фарқи бор, ахир бу рўй берганми?

Мен буни гарчард бундай машаққатли оқшомдан кейин ҳеч нарсага амин бўлиш мумкин бўлмаганда, шундай гапирмаганидан имоним комил эди. Мен бу ҳақда ўйлашни истардим, бошқалари каби хотирлашлар меҳнат билан эришиларди, лекин Олег билан келгуси тоққа чиқишдан қўрқув фақат кучаярди.

Қорли далаллар илиқлини бир марказга тўплаб бир йирик линза каби қуёш нурини акс эттиради. Шунчаки ҳайратли, чидам бўлмас иссиқлик, қор эса эримайди, эҳтимол бунга қандайдир тушунтириш мавжуд. Ҳавода ҳеч қандай қимирлаш йўқ, музлаб қолган қорли муз печкаси, унда мен ҳозир қотиб қоладигандай туюлади. Палаткага яна чўзилдим ва у ердан яна орқага чиқиб кетдим, ичида ҳақиқий сауна. .

- Худойим, бу қандай бўлиши мумкин, бундай музлар ва қорлар орасидаги баландликда шундай буғ!

- Сояда яхши бўлади, палаткадан эшитилди. Ҳозир тентни олиб ташлаймиз, палаткани очамиз ва барчаси ЗЎР бўлади.

Тентдан болалар палаткада бир учини мустаҳкамлаб,  бошқа томонини қорга санчилган музёрар билан кичик бостирма қилдилар. Сояда аслида кутилмаганда совуқ бўлди. Соядан қуёшга қўлни қимирлатиб, мен қўлимда гоҳ совуқ, гоҳ иссиқ бўлганини кузатдим.

- Ҳа, бу ерда шундай, Андрей примусни элтиб қўйди, лекин мутлақо овқатлангиси келмади, сояда ва қуёшда ҳароратнинг бундай фарқи ёриқлар ҳудудида юрганда муаммо қўшади, модомики қуёшда балким плюс 80, қачонки сен унинг бошқа четига ўтиш учун унга тушганда ёриқ соясида минус 10, ва агарда иссиқда ечинган ҳолда юрсанг, унда сояга бир икки дақиқа туриб, шамоллаб қолишинг мумкин, катта баландликда бронхит... бу улкан муаммо. Мен бундай ёриққа тушиш каби етарлича сийқаси чиққан вазият ҳақида гапирмайман, гарчи сен жуда чуқурга қулаб тушмайсан, балким ярим метрга, бир метрга, модомики ёриқларга анча кўпинча зич кирган қор сенли ушлаб қолишидан ташқари боғламлар бўйлаб кетасан, барибир сени у ердан олиб чиқмагунча икки уч дақиқада жиддий шамоллаб қолишинг мумкин.

- Ҳа, бронхит бу кўнгилсизлик....

Андрей қуруқдан қуруқ кулиб қўйди.

- Бу паст томондаги бронхит – кўнгилсиз ҳолат, бу ерда – катта муаммо ва ҳаёт учун жиддий хавф. Баландликда, касаллик бошланишидан то ўлимга олиб борадиган оқибатгача икки сутка. Йўтал эса, кўрганингдк, деярли барчасини енгади ва мана аниқлашга уриниб кўр, бу сенда бронхит бошланмоқда, ёки шунчаки йўтал. Агарда бронхит бўлса, дарҳол баландликдан тушиш керак, тушунганинг каби, тоққа чиқишни узади, агарда фақатгина йўтал бўлса, чиқишда давом этиш мумкин, лекин хато оқибати юксак бўлади.

У менинг қизиқувчан физиономиямни кўриб кулиб юборди.

-Қўрқма, бундай кичик баландликда – 5.000 метргача баландликда, – буларнинг барчаси бу қадар қўрқинчли эмас, лекин барибир бундай ҳароратли даражаларда шамоллаш мумкин, шу туфайли бундай иссиқликда ҳам иссиқ кийиниш лозим бўлади.

Умуман тоққа чиқиш менинг бир оз бошқача кўз олдимга келарди. Мен одамларни қатъийлик билан тўла, бардош бериб енгиш қувончини бошдан кечирувчи, тавонларини музга дадил қўювчи одамларни тасаввур қилардим. Аслида... аслида эса менда бутунлай ҳафсалам ўлик ҳолт эди, умуман ҳеч нарса истамасдим, мен қорда гиламчада ўтирар ва ҳатто қимирлай ҳам олмасдим, кичик ҳаракат ҳам зўрма зўраки эди. Кўзойнакларнинг ўта қоралашувчи дунёни хира қилар, уларни олиб ташлаш эса иложсиз эди, қор бир лаҳзада кўзни қамаштирар, ва бир икки дақиқада бутунлай кўр бўлиб қолиш мумкин эди. Шамолнинг йўқлигида кўзойнаклар доимо терларди, ва уларни қўл билан артишга тўғри келарди. Юзнинг пастки қисмини докали маска ёпиб турарди, акс ҳолда барчаси пуфаккача ёниб кетарди ва мен ўзимни духовкадаги скафандр каби ҳис қилардим... ва умуман ўзимни анча нафратли ҳис қилдим.

Нонуштадан бош тортишга қарор қилдим – ўзимга ҳеч нарсани зўрлаб тиқиб бўлмайди, ахир товуқли бўтқани ичиш керакми... болалар у ерда нима тайёрлаган... ўўў... қандай ярамаслик...кофе... балиқли консерва...

- Ҳа, мана у шундай, тоғ касаллиги,  -Андрей менинг елкамдан қоқиб қўйди, - ҳеч нарса қилгинг келмайди, овқатни афзал кўриш мумкин бўлмаганлик ҳолатигача кескинлашмоқда, лекин ҳеч нарса қилиб бўлмайди, ҳаттоки “истамайман” орқали ҳам ейиш керак, акс ҳолда кетишда давом эта олмайсан. Ўзингга овқатни зўрлаб тиқ, ҳатто кўнглинг айниса ҳам сув ич ва овқатлан. Сен эса баракалла, нолимайсан, инграмайсан. Эсда тутгин, агарда сен шундай ўтирсанг, янада ёмонлаша боради.

- Эслайман... Нима қилиш керак, ахир?!

- Нима бўлса ҳам. Юк халтангни бир жойдан иккинчи жойга ташисанг ҳам бўлади. Яхши, албатта, нимадир фойдали нарса қилиш, энг яхшиси эса юқоридан пастга юриб туриш.

- Ў!!! Юриб туриш!! Ҳа,  мен зўрға ўрнимдан тура оламан, сени қараю...

- Сен эса менинг сўзларимга ишонишинг керак. Сен не қадар кўп нимадир қилсанг, шу қадар сенга осон бўлаверади. Бу ерда ҳеч ким ёрдам бермайди – ёки сен ўзинг ўз касаллигингни енгасан, ёки у сени енгади. Ўрнингдан тур ва ўз юк халтангни аввалбошда ҳозирлай бошла. Бир икки кундан сўнг янги иқлимга мослашиш бошланади, осонлашади.

Юк халтангни тайёрла, мен кўз қирим билан Олегга қарадим, у хўмрайган эди ва ҳатто бизга боқмади ҳам. Яна унинг айнан бир хиллиги ва янги қизиққонлиги борасида шубҳа уйғонди, Олег ҳеч нарсадан шубҳа қилмаслиги учун Андрей билан бу ҳақда қандай гаплашиш керак. Мен Андрейга ўгирилдим ва унга кўз билан четга чиқиб гаплашишимни имо қилдим. У ҳайратли кўриниш қилди ва нимадир демоқчи бўлди, лекин мен ўшанда ташвишлилик ва илтимосни намоён қилиб лабларимга бармоғимни босдим. Ҳеч нарс тушунмай у жимжит муз ёргични олди.

- Кетдик, бугунги қорни кўрамиз. – Андрей менга арқон учини ташлади ва юқорига қарата қадам ташлай бошлади.

Менга туюлдики, Олег янада кўпроқ қовоқ осилтирди ва у гўё буни пайқагандек, гўёки ўз ҳўмрайганига қулоқ тутгандек буни пайқади, лекин буни тушунтира олмади... ёки бу шунчаки менинг кўзойнакларим туфайли унинг юзлари кўкимтир яшил бўлиб туюлди, ва мен ҳорғинлик, бош айланиш хуружлари ва ташвишдан жуда шубҳали бўлиб қолдимми? У ерда жуда зарур бўлиб қолса, мен барибир Андрей билан гаплашишни истардим, унга ўз хавфланишимни айтардим.  

- Сен Олег руҳий жиҳатдан соғломлигига аминмисан? Кеча, сен уйғонганда, у ўз саёҳати борасида айтиб берди ва баъзан мен унда ҳақиқий савдойиликни  кўрдим. У ўзида эмасдай туюлмайдими сенингча?

Андрейнинг юзлари норози қиёфада буришди.

- Сен қандай аҳмоқоналик борасида гапиряпсан? Йўқ, мен бундай ҳеч нарсани пайқамайман. Сенга нима бўлди? Ва сенинг овозинг асабий, бузуқ. Буларнинг барчаси сенга шундай туюлади, мен Олегни биламан, у бошқаларга қараганда анча соғлом ақлли.

- Сен уни аввал билармидинг! Сен у кеча нима гапирганини эшитганингда эди, ва асосийси буни у ҚАНДАЙ гапирганини эшитганингда эди. Андрей, мен бундай одам билан олға кетишга қўрқаман. Мен унда ҳар қандай нарса кутишим мумкин.

- Майя, мени тингла, бу шунчаки тоғ касаллиги. Сен чарчадинг, ухламадинг, сен барчасини ҳозир бошқа дунёдаги каби кўряпсан. Сен хотиржам бўлишинг керак, акс ҳолда бу сен олға кетишингга хавфли бўлади. 

- Мени биланми??? –  мутлақо кутилмаганда мени кучли нафрат қамраб олди.

-Мана кўряпсанми, қандай турли сен таъсирланасан...

- Ҳа, ва тўғриси бошқача, ўз туйғуларимдан уятли бўлди менга. Лекин кеча мен ўзимни яхши ҳис қилдим, ва барибир унда аҳмоқоналикни кўрдим. 

- Кеча сенда аллақачон тоғ касаллиги бошланди, у доимо кечга томон тўсатдан пайдо бўлади, шунинг учун кел бу суҳбатни бас қилайлик, бундан ташқари юқорига кетишга айниқ вақт бўлди. Тезда қор эрийди, ва изма из бориш қийин бўлади. Тоғ касаллиги қачонки осон кечса, биз соат 7-8 ларда ётамиз, ўрнимиздан турамиз ва яна олға кетамиз, оқшом соат учда, янад осон. Аёз билан қопланган қор қаттиқ қобиқ ҳосил қилади, ва унда юк халта билан йиқилмасдан кетиш мумкин.

- Наҳотки қор бетида қотган юпқа муз сени юк халта билан бирга ушлаб турадиган даражада шу қадар мустаҳкам бўлиши мумкин?

- Ахир... мен балким йўқман, сени ушлаб тура олади. Охирги ҳолатда юк халтани олиш мумкин ва уни арқонда ўзи билан ташийди. Бундай баландликда ҳар қадамда қорга йиқилиб сўқмоқни энг...гача топтаб из қилиш умуман бу ҳақиқий азоб.

Мен мой, суялган юк халталарни арқонда ўзи билан ташиб, биз қандай кетаётганимизни тасаввур қилдим, ва қиқирлаб кулдим, ахир руҳий хасталиклар касалхонасидан ҳақиқий манзара...

Биз палаткага қайтдик. Шапка ва катта қуёшдан ҳимоя кўзойнаклари тўлиқ мени қўрқитганлардан юзимни яширарди ва мен Андрей кўринишидаги суянчиқни йўқотишдек умидсизликни, ёки барчаси пастга кетиши учун талаб қилишга тўғри келишини ҳис қилдим, ахир орқага йўлни мен мустақил топа олмайман, ёки кучаювчи ташвиш ва тоғ касаллиги билан зарарланиб юқорига кетишга тўғри келади...

 

 



<< Бўлим 11 Бўлим 13 >>