Орзуларга умумий қараш

Мундарижа:

03-01-01) Кириш, анамнез.

03-01-02) Аниқлашлар, аббревиатуралар.

03-01-03) Таассуротлар орзуси (= ИҲ орзуси).

03-01-04) Севинчли орзуларни амалга оширишнингг 10 қонунияти.

03-01-05) Бундан кейинги аниқлашлар.

03-01-06) Орзуларни турларга айириш намунаси.

03-01-07) Иқтидор масаласи. “ Медитация ”.

03-01-01) Энг эрта болалигидан бери сизни кундан кунга, дақиқадан дақиқага ўз орзуларингизга “одобга хилоф”, “ёмон”, “уят”, “халақит қилувчи”, “хато” бир нарса каби қарашга ўргатишади. “Орзу” сўзининг ўрнига ёрқин ва ўта очиқ сифатида ифода этилган салбий бир рангга эга кўплаб сўз ўйлаб топилган ва жорий этилгандир: “инжиқлик”, “ноз”, “ҳаваслар”, “қарорсизлик”. [Орзуларни] “амалга ошириш” – “юз бермоқ”, “атрофдагиларга туфурмоқ” билан алмаштирилади, “бир нарсани истамоқ” бўлса – “муаммоларга эга бўлиш”, “мияни қотириш” билан алмаштирилади. Орзуларини бостиришни истамаган ва уларни амалга оширишга йўналган инсон “маҳдуд”, “худбин” сифатида тамғаланади. Агар бирор-бир нарсалар билан ўта қизиқсангиз, сизни “қайсар”, “ғалати”, “эсанкираган” деб аташади, ҳатто “вос-вос” тамғасини ёпиштиришади ва бу, гўёки бир ҳазил сифатида айтилса ҳам, анча ҳазил ниқоби ортида ўз ҳақиқий муносабатини ифода этиш ўта осон бўлишини билиш керак ва шу ҳолатда бу мутлақо салбий бир муносабатдир, чунки “вос-вос” сўзи, “ғалати бир мос келиш” сифатида мутлақо хавфли жиноятчиларни, қотилларни, тажлвузкорларни белгилаш учун қўлланилади. Ўз орзуларингизга қарши менсимовчи ва ҳатто тажовузкор бир муносабатни мустаҳкамлаштириш мақсади билан концепциялар шакллантирилади ва мияга қоқилади, натижада орзулари бўлган бир инсон атрофдагилар ва ҳатто унинг ўз навбатида “муаммолари” бўлган, ҳамма нарсаси “ҳамма нарсаси жойида бўлмаган” бир инсон сифатида изоҳланади. Инсоннинг “ҳамма нарсаси жойида” бўлган пайт унинг ёрқин орзуларни бўлмаган деб саналади. Европа муҳитида тарқалган мутлақо бузилган буддизм ғоялари бу манзарани тамомлайди, чунки уларга кўра “нирвана” – бу орзуларнинг тўла бир сўниши билан  хусусиятланган устун бахт ҳолатидир. Буларнинг барча си натижасида  инсонлар хатолик билан энг бахтли бир ҳолат сифатида орзуларнинг йўқлиги ҳолини, мутлоқ мамнунлиги, хиралиги, таассуротларнинг лоҳас ютилишини ҳисоблайдилар. Севинчли орзуларнинг хорланиши, уларнинг бевосита бостирилиши, мутлақо ўлдирувчи бир таъсирни кўрсатади, СҲ, СФ тўмтоқлик уюмини майдонга олиб келади, инсонни РаИлар бошдан кечириш имконидан маҳрум этади.

Жамиятда шаклланган шабадаларга боғлиқ равишда кучли орзуларнинг баъзи шакллари “фойдали” қабул этилади ва бу ҳолатда орзуларни шу дақиқада бу хато тушган инсонлар “ҳурматли”, дастак, такдир кўради, аммо мода алмашар-алмашмас ёки инсон бошқа орзуларни ҳам намоён этса, у дарҳол янгидан ғалати инсонлар ва вос-вослар тоифасига тушади. Бу, севинчли орзуларни жамият навбатида қабул этилган хато тушган инсоннинг барча  бошқа орзуларни бостиришга, “тўғри” орзуни механик сифатида қамчилашга мажбур этади, бу ҳам ўта мажбуриятга, механик ва севинчсиз бир ҳаракатга айлантиради.

Сиз, агар ўз севинчли орзуларингизни бостиришга ўргангансиз, уларни яширин бошдан кечирарсиз, бунда уят, жиноятчилик туйғуси,  қўрқув туйиб, бу тезда ҳам яширин ёки очиқ бир тажовузкорликка, нафратга айлантиради. Сиз, орзуларни бошдан кечириш ва амалга ошириш жараёнининг ўзидан туйиладиган завқдан маҳрум бўласиз, айни пайтда механик, “тўғри” орзуларни бошдан кечириш ва амалга ошириш бахт олиб келмайди ва сиз фақатгина натижага эга бўлишга йўналтирилган ва наркотик сифатида боғланган бўласиз. Орзуни бошдан кечириш ва амалга оширишда севинч бўлмаган, фақатгина натижага эга бўлиш орзуси мавжуд бўлган пайт бўлса, бутунлай янги ва янги СҲлар вужудга келади – натижа қайғуси, натижани олиб бўлмаслик қўрқуви, бошқа бировнинг сизнинг натижадан фойдалана билиши қўрқуви ва бошқалар. Бунга боғлиқ равишда орзуларга, изтироб берувчи бир нарсага каби қараш мустаҳкамланади ва, орзу яна қанчалар кучайса, уни бошдан кечириш ва амалга ошириш жараёнини барча гига ҳамроҳ бўладиган СҲлар шунчалик қўрқинчлидир.

03-01-02) Орзуни белгилаш имконсиздир, чунки аниқлаш – аллақачон маълум бир нарсага олиб келиш демакдир, аммо орзу бошқа ҳеч нарсага олиб келмайди – на туйғуларга, на ғояларга, на ҳисларга. Шундай инсонлар бор, улар нимани ва қандай бошдан кечиришларига шунчалик эътиборсиз, СҲлар ва концепциялар билан шунчалик хираланган ва тўмтоқлаштирилгандирки, масалан, орзуларни ғоялардан фарқлашмайди. Эътиборли бир инсон осон фарқ этади – орзулар бор ва уларга ҳамроҳ бўладиган туйғулар ва ғоялар бор ва булар инъикосларнинг асосли равишда турли табақаларидир. Очлик ҳисси, бирор-бир нарсалар ейиш орзуси билан ҳамроҳ бўлиши мумкин, шаҳвоний кечинма ҳисси бўлса – алоқа қилиш  орзуси билан; “у менга хиёнат қилди” фикри, нафрат туйғуси,  уриш орзуси, бошда бир ҳарорат ёки оёқларда ва қўлларда бир совуқлик ҳисси билан ҳамроҳ бўлади ва, бу барча  инъикосларни қориштириш учун, ўз инъикосларини минимал кузатиш малакаси керак. Сиз ванчалар СҲларни, механик орзуларни, концепцияларни бартараф этсангиз ва, севинчли орзуларни, идрок равшанликни ва бошқа РаИларни ривожлантирсангиз, сизнинг фарқ этиш қобилиятингиз кучланади.

Бирор-бир нарсалар истаганимни мен қандай биламан? Мен шу дақиқада пишлоқ ейиш истайманми ёкисайрга кетишми? Бу каби бир саволни сўрашимгакўра, демак, бу каби иккита орзунинг мавжуд бўлганликларини биламан, аммо буни мен қаердан биламан? Мен буни биламан, чунки шу дақиқада пишлоқ таъмининг ҳисси ва кўриш образининг ҳисси, оёқ остида заминнинг ҳисси мавжуд ва, бу инъикослари кучлантириш, яна кучлантириш  орзуси мавжуддир. Бу имконсиз туюлади – бу қандай бўладики, оғизда ҳеч пишлоқ йўқ, лекин пишлоқ таъмини туяман? Аммо, дарахтни кўрмаган ҳолатда уни тасаввур қила билмаслигим ҳеч кимни ажаблантирмайди.  “Тасаввур этиш” нима? Агар мен дарахтга узоқ пайт қарасам, кўриш образ аниқ ва мустаҳкам бўлади, қўшимча инъикослар билан қопланади ва натижада бу образни қувватлантириш орзуси яна қувватли бўлади. Пишлоқ нисбатан айнан шундай  – заиф, билинмас бир пишлоқ таъми майдонга келади ва уни қувватлантириш орзуси ўртага чиқади – бу мавзуда бир ички мулоқот шаклланади, истаган пишлоқ таъмини қандай олиб билишим ҳақида фикр юрита бошлайман. Бу шаклда мен бирор-бир нарсалар истаганимни биламан, чунки бу бирор-бир нарсаларнинг инъикоси бу ерда аллақачон намоён бўлди, анча заиф, хира бир ҳолатда. Агар мен йигитларнинг қарашларидан мамнунлик бошдан кечириш учун, гулли кўйлак кийишни истасам, тўла бу дақиқада бу ерда ҳам кўйлакка эга бўлиш мамнунлиги, ҳам йигитларнинг қарашларидан эротик бир кечинма, ҳам кўйлакнинг белимда тактил ҳисси, ҳам унинг ранги ва фактурасини кўриш инъикоси АЛЛАҚАЧОН МАВЖУДДИР. Шу тариқа, ажабланувчи бир натижа чиқариш мумкин: мен истаган пайт шу дақиқада бўладиган бир нарсани эмас, шу дақиқада аллақачон мавжуд бўлган бир нарсани истайман, фақатгина уни яна аниқ, яна мустаҳкам ва қувватли бир шаклда истайман! Бу натижа,орзуларнинг ҳамма пайт объектга йўналиш бўлганликлари ҳақидаги кузатишларга уйғун тушади. Шундай  бирор-бир нарса ўртага чиқади: “орзу” – бу ҳамма пайт “мавжуд инъикослари қувватлантириш орзусидир”. Ва, ажабланувчи бир натижа яна – бизга очиқ бўлган, инъикослари фарқ этиш қобилиятининг ёнида биз бу каби бир ҳолатда а) орзуни ва б) орзунинг ҳақиқийлаштирилишини фарқ қиламаймиз, чунки агар мен пишлоқ истасам, пишлоқнинг таъми аллақачон бор, яъни орзу ва орзунинг ҳақиқийлаштирилиши – айни дақиқадир. Бу, пишлоқ орзусини, унинг таъмини, дилда бўлган ёрқин бир шаклда ҳис этадиган қадар қувватлантириш усули бўлганини англатадими? Ва, ҳам тўқлик туйғуси  майдонга келади, ҳамда барча физиологик жараёнлар, гўёки сиз озиқлантирувчи моддаларни алмашгунга қадар тўйишингизни исташи мумкинми? Сиз оралиқсиз сифатида РАИ бошдан кечирмасангиз, улар ўз сирларини очажак даражада бир жадаллашиш сиз учун имконсиз бўлган жараёнда бу саволлар жавобсиз қолади. Бевосита бир нарсани қайд этаман: орзу бўлган пайтга қадар у аллақачон ҳақиқийлаштирилгандир.

Севинчсиз ёки механик орзулар (‘мо’) сифатида мен, қуйидаги ушбу жадалликка эга орзуларни номлайман:

a) Турли ташвиқ этувчи ёки ахлоқий паразит-сўзларни ичига олган концепциялар билан шартланган: “у ерга кетиш керак ”, “шундай  қилиш  лозим”, “шундай  ҳаракат яхши бўларди”, “буни қилиш адолатсиздир”, “мендан шуни кутишади” ва бошқалар. Сизда буларни қилиш  учун севинчли орзу йўқ, аммо “бу керак ” ёки “бу адолатли” деган ёпишқоқ бир ғоя мавжуд бўлишига кўра, сиз, мамнуниятсизликни ва истаксизликни бошдан кечиришга давом этиб, “яхшиямки,  буни қилдим, айнан бу каби қилишим тўғри ” каби ғояларни дастаклаб, ўздан мамнунлик билан СҲ заҳарланишини компенсация этишга ҳаракат қилган ҳолда буларни қиласиз;

b) СҲлар – ғазаб, қўрқув, зерикиш ва ҳ.к.  – билан шартлангандир;

c) механик бир одат билан шартлангандир – сиз ҳамма пайт аишдан келганда, тетевизорни ёфасиз ва, янгилик дастурлари асло қизиқтирмаса ҳам, зерикиш, чарчоқлик ва ҳ.к.  бошдан кечириб, барибир уларни излайсиз;

d) бошқа “мо”лар билан, масалан, яна олдин маҳрум бўлган нарсаларнинг гиперкомпенсацияси орзуси билан шартлангандир. Агар болаликда, ўсмирликда сиқилишдан, қўрқувлардан ва ахлоқий таъқиқлари туфайли сиз кам ишқ билан шуғулланган бўлсангиз, севишиш орзуси 20-25 ёшларига келганда, шунчалик қутқули бир ҳолат ола биладики, сиз, таъқиқлардан халос бўлган ҳолда, ҳаракат этадиган ҳамма нарсанинг вужудига отилажаксиз. Агар тўхтасангиз ва орзушари туйишга уринсанги ҳам, кескин бир мамнуниятсизлик ва “ўзингизни” чеклаганга доир ғоялар майдонга келади.

Механик орзуларнинг умумий хусусияти – севинчсизлик, қутқу, чалкашлик, яъни, уларни бошдан кечириб ва ҳақиқийлаштириб, сиз равшан инъикосларнинг (РАИ) – шавқат, гўзаллик туйғуси,  завқ, йўналтирилганлик ва ҳ.к.  – қувватланишини бошдан кечирасиз.Аксинча – салбий фон (СФ) қувватлаишда давом этади, СҲ тўлқинлари бошланади ва тартибсиз ички мулоқот қувватланади. Рурджиевдан бир цитата: “инсон, турли-туман орзуларнинг рақобати, кураш саҳнасидир, уларнинг барча си ўзларини “мен” деб атайди, яъни ўзларини хўжайин санашади ва ҳеч бири бошқасини тан олишни истамайсиз. Улардан ҳамма бири ҳокимиятда бўладиган у қисқа пайт жараённи ичида, ҳеч нарсага қарамасдан, ҳушига келадиган нарсаларни қилар, бунинг ҳисобини бўлса оқибатда бировларига тўлов бўлиб тушади. Ва улар орасида ҳеч тартиб йўқ. Улардан ким юқори фикрласа, айнан у хўжайин бўлади У ўнгида ва чапида бўладиган ҳар кимни қамчилайди ва ҳеч нарсадан қўрқмайди. Аммо қисқа бир пайт сўнг бошқа биров қамчини ушлайди ва унинг ўзиниуришни бошлайди. Бу каби барча  инсон ҳаёти давомида давом этади. Ҳар матонатли беш дақиқа учун шоҳ бўла оладиган ва бу беш дақиқа ичида шоҳлик билан истаган ҳамма нарсани қила биладиган бир мамлакатни тасаввур этинг. Чунки ҳаётимиз айнан шундай ”.

Сизнинг жойингизда намоён бўладиган ‘мо’ларнинг тўла бир манзарасига эга бўлиш учун, нима билан ҳаракат қилиш истагини ўзингизда аниқ бир шаклда тасаввур этиш учун, мен, уларнинг тўла рўйхатини қилишни ва бу рўйхатни янги ‘мо’лар кашф этсангиз, тугатишни тавсия этаман.

“Механик орзуларнинг қисқичлари” – ‘мо’ асносида ва ҳақиқийлаштирилишининг сўнгида келган муқаррар бир изтироб самараси: ‘мо’нинг ҳақиқийлаштирилиши асносида инсон, келажакда қандайдир бахтни олишни ҳисоблаб, изтироб бошдан кечиради (яъни, севинчли орзуларни бостиради, СҲ бошдан кечиради). Агар ‘мо’ ҳақиқийлаштирилмаган ва таҳмин этилган бахт келмаса, йўқотилган вақт ҳақида жадал СҲлар, ўзингизга ачиниш ва ҳ.к.  майдонга келади. Агар ‘мо’ ҳақиқийлаштирилса, таҳмин этилган “бахт”нинг асло бўлса бахт бўлмагани ўртага чиқади – инсон барибир айни СҲларни бошдан кечиради ва буларга янги ва ҳатто яна катта бўлганлари қўшилади, севинчли орзуларни бостириш учун янги сабаблар ўртага чиқади, натижада ҳам айнан ўша изтироблар бошдан кечирилади. Севинчли орзуларини ҳақиқийлаштирган киши, аксинча, ҳам ‘со’ларни амалга ошириш асносида, ҳам орзу ҳақиқийлаштирилган ёки ҳақиқийлаштирилмаганбўлгандан сўнгра ҳам РаИларни бошдан кечиради.

“мо”лари амалга ошириш ”нинг хусусиятли белгиси – “ҳаёт ёнимдан кечади” сифатида тасвир этилиш билан ортган нохуш спазматик бир ҳолатдир. Қаерга бўлгани англашилмайдиган бир фон очилади, вақтнинг ўтиши туфайли бир қайғу майдонга келади.

‘Мо’ турлиларидан бири – орзуларни бостириш орзуси (обо). Бостириш ва бартараф этишнинг орасидаги фарқ билан мен СҲлар ҳақидаги бобда тушунтирдим – бостириш ҳолида ‘мо’ тўхтамайди, СФ майдонга келади. Бартараф этишнинг ҳолатида ‘мо’ бутунлай йўқ бўлади, ҳузур ёки РАИ майдонга келади. Бу каби обо – ҳамма пайт аниқлаш таъбири билан  ‘мо’ дир, чунки СҲ бошдан кечириш орзусининг шаклидир ва ҳамма нарсадан ўта СҲ ва концепциялар билан шартлангандир. Обога “аскетизм” аталган нарсанинг турли шакллари тегишлидир, инсон,  “ёритилиш”, ўнглик ва бошқаларга доир концепцияларга,  ҳам авторитетларга ишонcа ҳам бошқа инсонларда таассурот қолдириш орзусига кўра ҳаракатланиб, ўз орзуларини (ҳам ‘со’ларни, ҳамда ‘мо’ларни) бостирган пайт. Бунда у бир мунча СҲни, ўз “ғалабасидан” мамнунликни бошдан кечиради, бостирилган орзуни амалга ошириш ‘мо’ сини қувватлантиради, теран руҳий бир инқирозни, яъни ёрқин, узоқ жараён ва вайрон қилувчи бўлган бир СҲ чақнашининг ва улар йўл очган ҳаракатларга асос солади.

Севинчли орзулар (‘со’), қуйидаги ушбу мезонларга мосдир:

a) уларнинг бошдан кечирилиши ва уларни амалга ошириш жараённи (якуний натижадан қатъий назар) севинч, олдиндан завқланиш, олдиндан сезиш ва бошқа РаИлар билан ҳамроҳ бўлади;

b) агар ‘со’ ни амалга ошириб бўлмаса (ва шунингдек уни амалга ошириб бўлмаслик фикри майдонга келганда), СҲлар ўртага чиқмайди.

Сизнинг, агар хираликларни бартараф этишнинг амалиёти билан шуғуланмасангиз, дарҳол дарҳол барча орзуларининг механик орзулар бўлганидан ўзингизга ҳисоб бериш керак ва, ҳатто ‘со’ майдонга кела олса, у дарҳол ‘мо’ билан алмаштирилади. Агар амалиёт билан шуғулланишни бошласангиз, у пайт зах ботқоқликда бир ҳаракат бошланади, тоза ‘со’ даражаиклари ўртага чиқади ва ‘мо’лар билан қоришади, унинг учун давомли бир чақнаш, ‘со’ларнинг ва ‘мо’ларнинг бир-бирларининг ўрнига келиш жараённи кетади. Сиз ҳам сабот, ҳам азимлик, ҳам эътиборлилик ва йўналтирилганликни кўрсатишингиз керак, ‘мо’ ва ‘со’ларни мумкин бўлганча тез, мумкин бўлганча тез-тез бир шаклда фарқ этиш, биринчиларининини бартараф этиш ва иккинчиларини қувватлантириш учун.

Масалан, сиз полни ювишни бошладингиз, чунки шу дақиқада бу, СҲлардан тозаланиш билан резонанслашади, физикавий бир фаоллик ‘со’ си бор ва сиз уни ҳақиқийлаштирасиз, аммо беш дақиқа сўнг у кутилмаганда йўқотилади ва бошқа бир ‘со’ ўртага чиққан пайт, концептуал бир ғоя майдонга келади: “мадомики, бошладингиз– аллақачон бу ишни якунига етказинг”. “Якунига етказтириш” ‘мо’ си ўртага чиқади, ‘со’лар йўқотилади, РаИлар тўхтайди.

Яна жонли бир мисол – севинчли орзунинг ҳақиқийлаштирилишини (соао) “кейинга қолдириш”: бевосита ҳозиро ташқарига чиқиб сайр этмоқ ‘со’ си бор, “дарсримни ҳали қилмадим, қилсам, сўнг чиқсам” фикри майдонга келади, натижада ‘со’ йўқотилади, хиралик, СҲлар вужудга чўкади ва, барча дарслар қилинса ҳам,сайр этмоқни аллақачон истамайсиз, аммо тўхтаб, ‘со’ларга қулоқ бериш ўрнига, сиз сайрга кетасиз, чунки “истагандим ” фикри бор ва натижада – яна механик орзунинг ҳақиқийлаштирилиши (моао).

Лисдан бир цитата: “‘со’ қутига қўйилади, чунки уларга “асосли” яқинлашиш, ҳозирланиш исталади. Болалигимдан бери менда айнан шундай  бўлади – завқ, жараёнининг ўзи эмас, “…шундай  бўлган пайт нималар бўлади” мавзусидаги фантазиялар беради – бунинг ҳақида орзу қилишни севгандим. Болалигимдан бери мен ҳақиқийлаштирилмаган фантазиялар билан озиқланаман. Бу, олдиндан лаззатланишни келтирса ҳам, аммо бу олдиндан лаззатланиш барқарор бўлмаган, заиф ва жараёнсиз эди. Доимий бўлган, янги фантазиялар билан озиқланиш эҳтиёжи эди, мен кўпинча ‘со’ ни амалга оширишни асло бошламагандим, шу туфайли ҳам оқланмаган умидлардан – ўзимнинг ва бировларнинг умидларидан – жиноятчилик туйғуси  майдонга келади. ‘со’лар бостирилишларига кўра бўлса, янгилари ўртага чиқмайди ва олдиндан лаззатланиш қувватланмайди”.

Агар ҳаракат ‘со’ билан шартланса, “ўта – “ олд қўшимчани ташийдиган сўз билан ифода этилган натижа, ‘со’ нинг сездирмасдан ‘мо’ га алмашганига ишорат этади – “ўта овқатландим”, “ўта севдим” ва ҳ.к.  Сиз овқатланасиз ва бундан завқ оласиз, аммо эътибор тартибсиз чалғитишларга кетади ва айнан сиз аллақачон “ўта овқатланасиз” – ‘со’ сездирмасдан ‘мо’ га алмашти. Бунга қаршилик қилиш учун, ўзингизга доимо “мен бевосита ҳозир нима истайман” саволини сўраш керак.

“Со”нинг майдонга келишидан олдиндан лаззатланиш” инъикосиги ажратаман. Гўёки олдинга тотли бир отилиш кутиб турибди, гўёки қувватли ва ишонган бир шаклда камон тортилгани каби. Хираланган инсон, орзуларнинг йўқлигини ҳам, уларнинг борлигини ҳам изтиробли бир шаклда бошдан кечиради, яъни ҳамма ҳолатда СҲлар майдонга келади – ‘мо’ларнинг хусусиятлиги шундай. Бу ерда ҳамма нарса аксинчадир: “со”лар бўлмаган ва бунда СҲларни қусурсиз бартараф этган пайт, сиз, олдиндан лаззатланиш завқини бошдан кечирасиз, ‘со’ майдонга келганда бўлса – уни бошдан кечириш ва амалга ошириш завқини.

“Орзуларнинг селекцияси ” термини билан  мен уч босқичдан шаклланган жараённи белгилайман:

a) жорий пайтда намоён этилган орзуларнинг фарқ этилиши,

b) уларнинг ‘мо’ ва ‘со’ сифатида ташхис этилиши,

c) ‘мо’ларнинг бартараф этилиши ва ‘со’ларнинг ривожланилиши.

Орзуларнинг етарлича аниқ бир шаклда фарқ этилишлари натижасида  уларнинг ‘со’ ва ‘мо’ сифатида ташхис этилиши дарҳол дарҳол автоматик бир шаклда ҳақиқийлашади, аммо бу равшанлик заиф ва қарорсиз бўлса, у пайт а) дан б) га келишда муаммоларни бошдан кечириш мумкин. Синчковли бир фарқлашнинг асносида “боғловчи орзуни” – яъни, фарқ этилган орзуларни ‘мо’ ва ‘со’ сифатида ташхис этиш орзусини – тан олиш мумкин. Бу фарқлашнинг ўз навбатида, ташхис қилиш  орзусини яна самарали сифатида туғдиришга имкон беради ва, жараённи яна ҳам парчаларга бўлмаслик ва а)дан б) га кечиш қилиш  одатини туғдиришга етказиш учун у етарли бўлади. Худди шундай б) дан c) га ўтишга нисбатан тўғри.

Изоҳларни даврий сифатида алмаштириш амалиёти (ва у ҳамроҳ бўладиган орзуларнинг хусусиятини ва жадаллигини алмаштириш амалиёти), орзуларнинг селекцияси воситасидир.

Орзуларнинг “экспресс-таҳлили” – шу дақиқада бошдан кечирилган орзунинг севинчли  ҳам механик бир орзу бўлишига доир равшанликни бир неча сония ичида олишга имкон берадиган ҳаракатлар тўплами. РаИлар билан резонансни бир мезон сифатида қўлланилиши қийин бўлади, айниқса орзунинг жадаллиги паст бўлган ва бунда  заиф бир салбий фон,  ёки заиф бир равшан фон,  ёки “ҳеч-нарса-бўляпти” намоён бўладиган пайт.

“Мен, агар шу орзуни ҳақиқийлаштирсам, яна бахтли бўламан” ишончи (яъни, фарқ этувчи шуурнинг қаттиқ қайд этилиши) – механик орзуларнинг умумийлаштирилган “скелети”дир. Бу даъвонинг асоссизлиги ташқарига итарилади, чунки у ўрганилган бирор-бир нарса – ҳар ким орзуларини ҳақиқийлашдирган пайт ҳамма пайт тахминан шу каби ўйлайди. Шу билан бирга, ўзингизни ва атрофдагиларни кузатишлар “бахтли бўлиш” таъбирининг “бахтни бошдан кечириш” тушунчасига келгани осонликча юзага чиқаради, яъни бу, қандайдир неъматларнинг тўплами эмас, инсонларнинг фикрига кўра, бу неъматларга етгандан сўнг мутлақ майдонга келадиган кечинмалардир. Анча ўта оддий тажрибалар кўрсатадики, орзу этилган нарсага, мавқега, эътиборга ва ҳ.к.  эга бўлиш, “бахт” эмас, балки мамнунлиги қисқа бир чақнашини олиб келади. [Қандайдир воситаларга] эга бўлиш, [“бахт” ҳолини] бошдан кечиришга олиб келмайди.

Шунинг учун, агар сиз ‘буни қилсам, яна бахтли бўламан” фикрини [ва у ҳамроҳ бўладиган тегишли ишончни] қайд этсангиз, бу, сизнинг орзуларининг ичида механик бир орзунинг мавжуд бўлганини англатади. Бу билан баробар, айни мақсадга мувофиқ ҳам ‘со’лар, ҳам ‘мо’ларни (заиф жадалликда) намоён қила бўлади ва, бири қанчалик кучайса, бошқаси шунчалик заифдир. Бу каби ғояларнинг ва бу каби ишончнинг борлиги назорати, орзуларнинг селекциясини қарайиб бир лаҳзада амалга оширишга имкон берадиган воситадир, бу ҳам, ўз навбатида, бошқа ‘со’ларнинг ва РаИларнинг, инъикосларнинг фарқ этилишининг ўз-ўзича РаИлар билан ўта резонанс бўлиши учун ўртага чиқишига олиб келади.

а) орзуни ва б) бу орзуни амалга ошириш орзусини (оао) фарқ этиш мақсадга мувофиқдир, чунки у севинчли бўлади, уни амалга ошириш орзуси бўлса – механик  ҳам севинчли бўлади ва, агар бу фарқлашнинг бўлмаса, селекциясини ўтказиш имконсиздир. Бу каби бир фарқлашнинг, ‘со’ бошдан кечириш жараёнини, уни амалга ошириш мумкин бўлмаганига, сиз уни амалга ошириш истамаганга, уни ҳақиқийлаштиргандан сўнг нималар бўлажагига доир ғоялар билан ҳамроҳ бўлган қайғулар ва қўрқувлар ҳолидаги “посангидан” озод бўлишга олиб келади, бунинг натижасида  ‘со’лар яна ҳам эркин намоён этишни бошлайди.

Бу каби бир фарқлашнинг, яна шунлари олиб келади:

a) ‘со’лар яна маълум, кучли, ғижимсиз бошдан кечирилади;

b) ‘со’лар кузатмоқ, тадқиқот учун имкониятли бўлади;

c) ‘со’ларни бошдан кечиришдан завқ туйиш қобилиятиортади;

d) ‘со’нинг бошқа РаИлар билан резонанси қувватланади;

e) орзуни амалга ошириш автоматизми тўхтатилганига кўра, ‘со’нинг эволюцияси мумкин бўлади ва унинг ичига қолган инъикослар ҳам жалб этилади.

Масалан, агар шаҳвоний орзу ўртага чиқишининг орқасидан автоматик сифатида унинг ҳақиқийлаштирилиши келса, шаҳвоний орзу ғижимланган, билинмас бошдан кечирилади, сиз унинг тусларнини сезмайсиз, у теран, жадал бўлмайди. Дарҳол амалга ошириш механизми тўхтатилган пайт, орзунинг ва у боғлиқ ҳисларнинг ва бошқа инъикосларнинг эволюцияси ҳақиқийлашади – акс ҳолда мен бунга “шаҳвоният тараққиёти” деб атайман – орзуларни, янги ҳисларни, РаИларнинг бутунлай яна катта ва яна кенг спектри имкониятли бўлади, бадан яна сезгир бўлади, унинг бутунлай яна янги қисмлари “эроген жойлар” бўлади, ҳисларнинг теранлиги ва турличалиги ортади, аллақачон маълум ва бутунлай янги РаИларнинг кутилмаган акс-садолари майдонга келади.

Амалга ошириш автоматизми, яна бир натижага олиб келади: орзуни бошдан ўтказаркан,оқибатда нималарнинг бўлажагини сиз аллақачон “биласиз”, яъни ўзингиз ҳолатини тараққиётини дастурлайсиз, олдиндан лаззатланишдан маҳрум сифатида, ҳамма нарсани олдиндан маълум қилган ҳолда ва ‘со’, РаИлар билан резонанс ҳолидаги озиқланишни олмайсиз ва кўпинча  дарҳол бу ерда йўқотилади,  ҳамда тегишли ‘мо’ билан алмаштирилади. Орзуни ва бу орзуни амалга ошириш орзусини фарқлаб, уларнинг майдонга келишлари орасида бир “оралиқ” кашф этиб, сиз бу механизмининг ғилдирагига гўёки бир таёқни суқиш ва уни тўхтатиш имконига эга бўласиз.

Бу-’мо’: “со” ови” термини” – равшан фон (1-4) + бутунлай янги ‘со’ излаш ‘со’си (5+), “буғиладиган каби”, тўхташ имконсиз” сўзлари билан резонанслашади. Тартибсиз чалғитишлар йўқ, фақатгина “‘со’ излашни истайман” фикридан жиддийлик ва завқ майдонга келади.

Орзуни ва бу орзуни амалга ошириш орзусини фарқлашга ўрганиш асло осон эмас, чунки уларни қориштириш автоматизми сизда ўн йиллар давомида шаклланади. Машқ сифатида орзу ва уни амалга ошириш бошланиши орасида энг камида бир неча сониялик паузалар қилишга ўрганиш мумкин – бунга амалга оширишни тўхтатиш амалиёти деб атайман. Орзу майдонга келганда, тўхтанг, ҳис қилишга ҳаракат қилинг – ҳозир бевосита на исталмоқда, нимага нисбатан жадаллик билан ёрқин бир олдиндан лаззатланиш бор. Баъзан орзуни бошдан кечириш жараёнининг ўзи, уни амалга оширишдан кўра жозибалидир. Орзуни амалга ошириш механик орзусининг хос бир хусусиятлиги шундан иборатки,  амалга ошириш тўхтатилганда дарҳол шу дақиқада бир гала СҲ ўртага чиқади, шу билан бирга орзуни амалга ошириш севинчли орзусининг тўхтатилиши нафақат СҲларнинг ўртага чиқишига олиб келмайди, олдиндан туйдиган завқни асло заифлаштирмайди, ҳатто баъзан уни қувватлантиради.

[Орзуларнинг селекциясини амалга ошириш учун] орзуни бошдан кечириш орзусини (обо) фарқлашга ўрганиш мақсадга мувофиқдир. У ҳам барибир севинчли  ҳам механик бўлади. Масалан, сиз агарда кўплаб оргазмни бошдан кечирсангиз, ишқ ҳақидаги фикр бўлганидан бир қайтариш майдонга келар, қарорингиз  бузилади ва, бу каби бўлиш билан баробар, агар ёндан чиройли бир йигит ўтса, сиз уни қарашингиз билан кузатасиз ва механик сифатида уни ҳоҳлашни истайсиз, оргазмдан сўнг майдонга келган хираликни ва НФни унутиш учун ва шунингдек, шаклланган одат туфайли. Бу каби бир ҳолатда орзуни бошдан кечириш механик орзусининг (мобо) борлиги, сизнинг бир қайтариш, баъзан бир ғижиниш, бошқа СҲларни бошдан кечириш билан исботланади, шу билан бирга мобо бўлмасайди, сиз фақатгина “орзу майдонга келмайди” деб қайд этардингиз.

Орзуни қувватлантириш орзусини (оқо) ва орзуни заифлаштириш орзусини фарқлашга ўрганиш мақсадга мувофиқдир. Бирининг тарбия этилиши, ‘со’ларнинг тарбия этилишида ўта катта бир роль ўйнайди, иккинчиси тажрибаларни ўтказишда тез қўлланилади, қандайдир орзуга доир бир равшанлик бўлмаганда ва сиз уни қувватландирганда, заифлашгансиз, ва бу жараёнга бошқа инъикосларнинг қандай жавоб беришларини кузатасиз. Ҳар иккита орзу механик ёки севинчли бўлади. Масалан, агар “қандайдир ‘cо’ни қувватлантириш ‘со’си бор” деб қайд этиш ўрнига сиз “‘cо’ни туғдириш, қувватлантириш керак ” концепцисини риоя этсангиз, обо ва оқо механик, севинчсиз бўлади ва, табииийки, СҲлар ва чарчоқдан бошқа ҳеч нарсага олиб келмайди.

Севинчли орзуларни қувватлантириш усуллари:

1) орзуни қувватлантириш орзусини ривожлантирмоқ, яъни ‘со’ларнинг қувватланишини ўта истаган кишига эътиборни қайтармоқ.

2) Кучли ва севинчли бир олдиндан лаззатланишнинг ривожланилиши, чунки у ‘со’ билан резонанслашади. Ёрқин бир олдиндан лаззатланишни бошдан кечирган ҳолатларни хотирланг, уларни батафсил бир шаклда тасвир этинг. Олдиндан лаззатланишни туғдириш учун сиз бу ҳолатларни хотирлаб биларсиз, вақти билан тўғридан-тўғри олдиндан лаззатланишнинг ичига “сакрашга” ўрганарсиз.

3) Исталган ўзгаришни тасаввур этиш, буни орзуни овозли сифатида ифода этишнинг (“ООИ”) расмий амалиёти билан ҳамроҳ эттирмоқ.

Севинчли орзуларни қувватлантириш учун тўсиқлар:

1) ‘мо’лар, муаззам миқдорда СҲлар билан боғлиқдир – кўнгил қолиш, жаҳл, тушкунлик ва ҳ.к. ва ҳар ким биладики, орзу қанчалик кучайса, унинг ҳамроҳлигида намоён бўладиган СҲлар шунчалик кучлидир. Бунинг, ‘со’ларнинг эмас, фақатгина ‘мо’ларнинг хусусиятлиги бўлишини билмай, инсонлар барча  орзуларни бостиради ва кучларининг ярмиси, ўнда бири, юзда бири қадар орзу этиришади, ўзларини иқтидорсиз, яъни истовчи бўлмайдиган қилган ҳолда апатия, хираликка, депрессияга, ҳаёт севинчининг йўқотилишига келади. Кучли ‘со’ларнинг ўртага чиқиши автоматик сифатида келади СҲлар қўрқувини ва ‘со’ларни бостириш автоматизмини чақиради, унинг учун:

a) бу қўрқувни бартараф этиш,

b) ‘cо’ни, олдиндан лаззатланишни бошдан кечириш орзусини қувватлантириш,

c) ‘со’ларни бошдан кечиришнинг, натижадан қатъий назар, ўз-ўзича бир завқ бўлгандан ўзингизга ҳисоб бермоқ,

d) ‘со’ларнинг эҳтимолдаги ҳақиқийлаштирилмаслиги ғоялари туфайли майдонга келган СҲларни бартараф этиш керак.

2) Шубҳаланувчи ғоя: “ ҳеч орзу ҳеч пайт ҳеч нарсага олиб келмайди – ҳаёт, қандай сўнук бўлсаса, айнан шундай  қолади”. Қуйидагилар лозим:

a) ‘мо’ларни бошдан кечириш ва амалга ошириш билан тегишли  ‘со’ларни бошдан кечириш ва амалга ошириш тажрибаси билан  ҳеч тегишси бўлмаганга доир идрок равшанлигини туғдириш,

b) бу каби ғояларни ментал заҳар сифатида қабул этиш ва эътиборни улардан қайтариш бевосита ғайрати билан уларни бартараф этиш.

Инъикосларнинг ўзгариш тезлиги ва барқарорлиги, севинчли орзунинг жадаллиги ва жараёнлилиги билан пропорцианалдир. Бу оддий қонуниятни кашф этиш осон эмас, чунки инсонлар жуда тез-тез  “орзу ҳақидаги фикрни” хатоли равишда “орзу”нинг ўрнига қабул этади. Агар инсон, “фалончи одатни алмаштиришни истайман” деб айтса, у ҳаммадан кўп алмашиш истагини тушунади, аммо бу каби бир орзуни бошдан кечирмайди ёки уни ўта заиф ва кам бошдан кечиради. Бу ёппасига тарқалган бир қориштиришдир. Яна орзу ўрнига хатоли равишда “орзуни бошдан кечириш орзуси” қабул этилиши мумкин. Мен, агар алмашиш учун кучли бир орзунинг менда намоён бўлишини истасам, аммо бу алмашиш орзусининг ўзи мавжуд эмас ёки ўта заиф бўлса, бу алмашишларнинг майдонга келиши учун етарли эмас, айниқса жадаллик билан чиқиш орзуси механик бўлса.

Барча ‘мо’ тўпламининг ичидан очиқча механик орзуларни (омо), яъни механик, хирали, истамаган, оғриқли каби сиз учун очиқ бўлган орзуларни ажратиш мақсадга мувофиқдир. Амоларнинг бартараф этилишига, ўзингизга ачиниш, йўқотиш туйғуси,  “ўзингиздан” бостириш фикри ҳамроҳ этмайди; ўзингизни амолар билан бирлаштириш даражаси минималдир ва улар, яширин механик орзуларга (ямо) нисбатан ўта осон бартараф этилади. СҲларни бартараф этишнинг ҳолатида бўлгани каби, асосий мураккаблик, СҲларни бартараф этиш эмас, балки буни қилишни ҳақиқатан ҳам кучли ва аниқ бир шаклда исташда.

‘со’ларни бошдан кечириш ва амалга оширишга доир бўлган тажрибанинг ёзма сифатида қайд этилиши, ўз ҳаракатларини танқидий бир бичимда қараб чиқиш, ўзни алдашнинг, аллақачон постфактумдан сўнг бўлса ҳам, жонли шаклларини ўртага чиқариш имконини беради. Масалан, агар бола йиғласа, сизда унинг ёнига бориш ва унга тасалли этиш орзуси майдонга келади ва бу орзуни сиз севинчли бир орзу сифатида табақалаштирасиз. Бу тажрибанинг бундан кейинги таҳлили шундай бир саволга олиб келади: “бу ғаройиб бир тасодиф эмасми – ёқтириш ва гўёки севинчли орзу жадаллик билан бола йиғлаган пайт намоён бўлди, тасалли этишнинг жараёнида эса сабрсизлик, жаҳл ёки ачиниш СҲлари фарқланди”. Бу ўзингизни алдаш жой олганини таҳмин этиш учун асосни ташкил этади, бу ҳам келажакда бу каби ҳолатларда ўз инъикосларини яна эътиборли бир шаклда тадқиқ этишга имкон беради.

“Қусурсиз ҳаракат” терминини киритамиз: бу, ‘со’ларга риоя қилиш натижаси бўлган ва давомлар жараёнида олдиндан лаззатланиш билан ҳамроҳ бўлган ҳаракатдир. Бу каби ҳаракатларнинг ҳар қандай бир ахлоқий баҳоланиши имконсиздир, чунки бу ҳаракатлар аниқлаш сифатида на қоидаларга, концепцияларга ва одатларга риоя этиш орзусининг, на бўлса қоидалареи вайрон этиш орзусининг натижасидир, улар, ‘со’ларнинг намоён бўлиши натижасидир ва, шу тариқа, қусурсиз ҳаракатнинг мотивациясида  на “чунки”, на “ бўлса, шунинг учун” бор. Қусурсиз ҳаракат – бу “мен буни, ‘со’ларга риоя этганим учун қиламан ва бунда бошқа РаИлар билан резонанс майдонга келади ” бўлган пайт. Шу тариқа, қусурсиз ҳаракатини фақатгина концептуал сифатида изоҳланишини баҳолаш мумкин ва, атрофда бўладиган инсонларнинг ҳозир бу шаклда ҳаракатларидан ўзингизга ҳисоб беришни унутма – сиз ўз мотивациянигизнинг “равшан шаклланлари” ҳақида нима десангиз ҳам, инсонлар сизни ўз концепцияларига, ёзма ва ёзилмайдиган қонунларига кўра ҳукм қилади ва, буни маълумот тарзида қабул қилингки, атрофдаги инсонларнинг  эҳтимолдаги ҳаракатларига доир таҳминларни ташқарига чиқиб чиқариш – сизни истамаган натижаларга олиб келадиган бир ахмоқликдир.

Орзуни, ҳамда уни бошдан кечириш ва амалга ошириш жараёнининг ўзини, ҳамда амалга ошириш натижаларини тадқиқот қилиш мақсади билан, амалга оширишга “ҳамроҳлик эттириш амалиёти” номини бераман. Ҳамроҳлик амалиётини ҳаммадан кўп “ямо” учун ўтказиш исталади, чунки уни англаш исталади, яъни уни таркибий қисмларга бўлиш ва улардан қайсиларининг ‘мо’, қайсиларининг бўлса ‘со’ сифатида ўртага чиқажакларини белгилаш. Баъзан а’мо’ни ҳам ҳамроҳ эттириш орзуси майдонга келади, унинг механик шаклига доир ўз равшанлигини мустаҳкамлаш учун. Айнан ҳамроҳ эттириш амалиёти “тажриба олиш” сифатида номлаш мумкин бўлган нарсага олиб келади:

a) маълум бир ҳаракат натижасида  қандай инъикосларнинг майдонга келишларига доир идрок равшанлиги;

b) инъикослар қайсиларининг исталган, қайсиларининг бўлса истамаган инъикослар бўлганликларида равшанлик;

c) истамаган инъикосларени бартараф этишга ва исталганларни ривожлантиришга йўналган ғайратларни сарфлаш.

Равшанликнинг даражасига ва ғайратларнинг таъсирлилигига боғлиқ равишда биз, сезиларли ёки сезиларсиз бир тажриба ҳақида гапирамиз.

‘Мо’ларнинг ва ‘ямо’ларнинг механик сифатида ҳақиқийлаштирилиши тажрибанинг олинишига олиб келмайди, бунга уйнинг олдидаги ўриндиқда ўтирган сиз кўрадиган ҳар қандай ихтиёрий қари одам гувоҳ бўлади – бу одам кўп йил бошдан кечирган, турли вазиятларда бўлган, кўплаб туйғу ва орзуларни бошдан кечирган, кўплаб инсон билан мулоқот этган, аммо хираликлардан халос бўлиш, идрок равшанлиги, ‘со’ларни бошдан кечириш ва излаш қобилиятини, истамаган инъикослардан қочиш ва исталган инъикослари бошдан кечириш қобилиятини олмаган, бунинг устига  йилдан-йил СҲ ва тўмтоқлик ичига ҳаммадан кўп ботади, инъикосларининг спектри содда ва бир хил. Инсонлар ўта жадал бир шаклда қаришни 40 ёшида эмас, 50 ёшида эмас, 20-25 ёшларида бошлашади. Аллақачон 30 ёшга келганда инсонларнинг катта бир кўпчилиги ўзлари билан, ‘со’ бошдан кечириш яна бир, ‘со’ларни ривожланиш, СҲлардан ва концепциялардан озод бўлиш фикрига қарши бўлган тажовузкорлик туйган тамомланган нафақахўрларни тасаввур қилишади. Улар фақат унутишни исташади – мамнунликда, наркотикларда, бир хил таассуротларда ёки СҲларда.

“Тамомлаш” – омо ва ‘ямо’нинг ҳақиқийлаштирилишини, инъикосларни, бу орада севинчли орзуларнинг ҳам паралел қайд этилиши билан, ошириб бир  тўйинганлик босқичига кўп марталик етказиш жараёни, чунки бунинг натижада:

a) мазкур омо ёки ‘ямо’нинг намоён этилиши кучининг (ўртача) заифлашиши майдонга келади;

b) селекция осонлашади;

c) механик таркибнинг тўйинганликка қарамай намоён этилишини давомини кузатиш имкони бор, бу ҳам, турли шартларда уни орзуларнинг таъқибидан айиришни ўрганишда имкон беради;

d) орзу билан биргалик заифлашади, яъни:

*) “бу меним орзум”, “бу мендан бир парча”, “ундан маҳрум бўлиш ачинарли” каби ғояларнинг ёпишқоқлиги заифлашади, улар очиқча ёлғон ғоялар сифатида фарқ этила бошлашади,

*) ‘мо’ларнинг, бегона бир механизм сифатида идроклаш майдонга келади, яъни, “бу, фақатгина бир механизм, истамаган бир орзу” каби фикрлар майдонга келади ва идрок равшанлик, равшанлик РаИси, бошқа РаИлар билан ҳамроҳ бўлади,

*) бу ‘мо’ни бартараф этиш ‘со’си майдонга келади,

*) бу ‘cо’ни қувватлантириш ‘со’си + бу ‘мо’ни заифлаштириш ва бутунлай бартараф этиш ‘со’си майдонга келади;

e) “Орзулар тугуни”нинг механик таркиблари намоён этишнинг автоматизми, селекция ҳақиқийлаштирилгандан жуда илгари , яъни орзуларнинг таркибида ва тегишлилигида бир равшанлик келишидан илгари заифлашади (“Орзулар тугуни” – шундай  бир орзу тўпламидирки, унинг ичига кирган орзуларни аниқ бир шаклда фарқ қилмайман ва уларнинг турга тегишлилигини аниқлайолмайман).

“Механик орзуларнинг яримталаниши” терминини киритамиз – ‘мо’нинг намоён этилиши жадаллиги (ўрталаш  сифатида) заифлашиши:

a) орзуларнинг селекцияси ва тамомлаш амалиётининг умумий таъсири натижасида  , аммо ҳамма нарсадан олдин тамомлаш амалиёти ҳисобида, чунки ‘мо’ кучли бўлганда, уни бартараф этиш севинчли орзуси заиф, тегишли равишда бартараф этишнинг ғайрати кучли бўла олмайди;

b) бу ‘мо’ни бартараф этиш ‘со’си маълум ва мустаҳкам бўладиган босқичга қадар.

‘Мо’ни бевосита бартараф этиш ‘со’сининг ҳақиқийлаштирилиши – ‘мо’ларни бошдан кечиришни қолдириш учун энг таъсирли бир усулдир. ‘мо’лар, уларни тамомлаш йўли билан  ҳеч пайт битмайди, энг камида бу каби бир сўнишнинг қуйруғи жуда узоқ бўлади, чунки ҳамма турдан бўлган ‘мо’лар учун объектларнинг турличалиги туганмасдир – миллиардларча ёқтирувчи қиз, ўйинчоқлар, нарсалар…, чунки ‘мо’, янги бўлган ҳамма нарса учун намоён бўлади. ‘Мо’ларни жуда кам алмаштириш СҲларга, хираликка олиб келади. ‘Мо’ларни ўта тез алмаштириш чарчатади. Ўта тез амалга ошириш чарчатади. Ўта кам амалга ошириш ‘мо’ларнинг спазматиклигини оширади ва барибир СҲ чақнашларини оширади… – бу, тубсиз бир бочкадир, уни тўлдириш имконсиз. Агар таассурот этиш тўлаликни, ҳаётнинг бойлигини бошдан кечиришга келтирса эди, кошки… аммо ‘мо’ларни амалга ошириш, ИҲ ва мамнуниятнинг қисқа жараёнли бир чақнашини беради ва бу, дарҳол дарҳол шу дақиқадан резиналашади, тотсизлашади ва заҳарланиш қувватланган бир хиралик ва СҲ чақнашлари шаклидаги узун бир дум сифатида чўзилади. ‘Мо’ларнинг оддийгина бартараф этилиши фикридан келган олдиндан лаззатланиш  ‘мо’ларнинг ҳукмронлигини енгган бир куч бўлади. ‘Мо’ларни бевосита бартараф этишнинг ‘со’си мустаҳкамлашади, яна севинчли ва маълум бўлади. ‘Мо’ларнинг, айнан СҲларнинг бир заҳар бўлганликларига доир равшанлик майдонга келади, чунки улар ҳам СҲлар каби заҳарлайди, изтироб чектиришади, аммо мен уларсиз қолишдан қўрқандим, СҲлар бартараф этилса “нима бўлса ҳам” бир ҳаёт бутунлай яна кам  ва яна кам қониқтиради, янги ҳаёт – РаИлар ичидаги ҳаётнинг – тажрибаси ва унга интилиш майдонга келади. ‘Мо’ларни бевосита бартараф этишлик СҲларни бевосита бартараф этиш каби дарҳол РаИлар тўлқинига олиб келади.

“Мо”ларни чекли бартараф этишнинг амалиёти, ‘ямо’лари тамомлаш амалиёти асносида таъсирлидир. ‘ямо’лари амалга ошириш жараёнида мен даврий сифатида амалга оширишни тўхтатаман ва қисқа бир пайт учун’ ямо’ни бутунлай бартараф этаман, ундан сўнг такрор ‘ямо’нинг ҳақиқийлаштирилишига қайтаман. Бу амалиёт даврий инъикослашнинг бир турли кўринишидир ва у, орзуларда ҳаммадан кўп бир равшанликка, орзулар тўпламининг ‘со’ларга ва ‘мо’ларга яна аниқ сифатида фарқ этилишига олиб келади.

Ички мулоқотни (ИМ) сектор бўйича бартараф этишг амалиёти. Масалан, ишқ ҳақидаги ғоялар, шаҳвоний орзуларда ‘мо’ улуши қанчалик кўп бўлса у шу кадар тартибсиз ва ёпишқоқдир. ‘Мо’ ва ‘со’ларни яна таъсирли бир бичимда фарқ этиш учун, маълум бир пайт давомида (бир соат, бир кун) ишққа доир барча ғоялареи бартараф этиш мақсадга мувофиқдир. Бу ҳолатда ‘мо’лар заифлашади (чунки триггер-ғоялар миқдори кескин озаяди), ‘со’лар яна ҳам аниқ намоён бўлади. ‘Мо’ларни бундан сўнгги бартараф этиш  (ҳар қандай усулда), ўз навбатида, тартибсиз ички мулоқотнинг секторининг кескин заифлашишига олиб келади.

03-01-03) Шундай  бир ибора бор – “таассурот орзуси”. Бу сўзнинг қўлланилишини таҳлил қиламан:

*) “Таассуротлар” ни ҳамма нарсадан олиш мумкин – мусиқадан, китоблардан, ишқдан, сайрдан, суҳбатдан, лаззатли таомдан, воқеалардан, янгиликлардан ва ҳ.к.

*) Инсонларнинг “таассурот” олиш истаклари нарсаларнинг рўйхатида фақатгина ҳуш ва уларга ёқтирувчи келган воқеалар эмас, аммо нохуш ва ёқтирувчи бўлмайдиган воқеалар ҳам мавжуд – инсонлар, ўлимдан, изтироблардан, фожеалардан, бошқа инсонларнинг тўмтоқлигидан, ачинишдан, бошқа СҲлардан таассурот олишга ҳаракат қилади. Масалан, инсонлар кучли СҲлар – нафратдан ўзингизга ачинишга (ЎАҲ) қадар бирор фильмни кўришга атайлаб  боришади ва улар учун бу ҳам “таассуротлар”дир ва, СҲлар қанчалик кучайса, таассуротлар шунчалик кучли бўлишади. Агар, фильм “қизиқарли” бўлмаса, зерикиш майдонга келади, аммо зерикишни инсонлар “таассурот” деб номламайди.

*) Таассурот орзуси – бир наркотикдир. Буни англаш осон – таассурот этишни тўхтатинг ва еаркоманларнинг наркотикни тўхтатганда нималар бошдан кечиришларини ҳис этасиз. Таассурот бўлмаган пайт вужудга дарҳол хиралик, зерикиш, чорасизлик, ваҳм, тушкунлик, даҳшат чўкади.

“Таассуротлар” ҳақида гапираркан,инсонлар аслида ижобий туйғулар (ИҲ) ҳақида гапиришади – эга бўлиш севинчи, бировнинг хатолари туфайли ичиқоралик бир севинч, ўздан мамнунлик, мамнунлик ва ҳ.к.  Нима учун СҲлардан “таассурот” олиш мумкин? Айнан кучли СҲларнинг кўпинча кучли ИҲларга келтиришлари туфайли. Тескариси ҳам тўғридир. Қиммат бир машинани сотиб олдингиз, бир мунча ИҲ бошдан кечиришни бошладингиз– қўшнининг сизни қандай ҳасад қилишини тасаввур этасиз, қизларнинг бевосита сизни ҳаммадан кўп эътибор қаратишларини хаёл қиласиз, йўловчиларнинг ҳурмат қилишларини ва ҳ.к.  ИҲларга параллел равишда, табииийки СҲлар ҳам майдонга келади – йўқотиш қўрқуви, ҳаётнинг яна қувноқ бўлмагани туфайли мамнуниятсизлик, капотга чизишганликлари туфайли дарғазаблик ва ҳ.к. Нима учун инсонлар фожеалар, ўлимлар манзараларига шунчалик ишқибозлар? Бу улар учун бўладиган ноодатий нарса, бу бир мунча ИҲ туғдиради – “тингланг, мен букун ШУНДАЙ БИР НАРСА кўрдимки… мия бутун  асфальтга ёйилди… эҳ…” – мурдаларга бақрайган ҲАР инсон, оқибатда буларни кишиларга сўзлаб беришини, тингловчиларнинг эътиборини қандай ўзда тўплашини хаёлида шаҳват билан таъмини тортадир. Бундан ташқари, инсонларнинг жуда кўпчилиги зерикиш ва хираликдан ўлади ва ҳар қандай кучли туйғулар – ҳаттоки кучли СҲлар – улар учун, ҳеч нарса бўлмаган пайт ўзи билан юзма-юз бўлишдан келган даҳшатдан яна жозибалидир, чунки кучли СҲларни ИҲ этиш йўлида ҳамма пайт қўлланишга ҳаракат қилиш мумкин – масалан, агар сизда бир депрессия борса, сиз, “дугоналарим”га  буни қандай айтишингизни, улар сизга қандай ачинишларини, маслаҳатлар беришларини, сизга нисбатан эътибор билан ҳаракатлари, яъни сизнинг ўз ачиниш туйғусини (ЎАТ) овунтиришларининг таъмини сеза биласиз.

Шу тариқа, ИҲ ва СҲ – бир медалнинг иккита юзидир, ҳамма иккиси бўлса – “хираланиш”, яъни РАИ билан мос келмайдиган бир инъикосдир, сизни мурда, тўмтоқ қилади. СҲлар тез ўлдиради, ИҲлар секин, лекин барибир ўлдиради. Муаммо инсонларнинг умумийлик билан РАИ ёлқинларини хатолик билан ИҲ сифатида қабул этишларидадир, шунинг учун ҳам ёқтириш, ҳам гўзаллик, шавқат туйғуси  ва ҳ.к.  ИҲлардан деб саналади. Ўзингиздан, қўзиқоринни ҳам, заҳарли замбуруғни ҳам  “таом” сифатида аташингизни тасаввур этинг. Натижа – заҳарланиш. Худди шундай РАИ ва ИҲ билан тегишли – натижа сифатида заҳарланиш майдонга келади. Бу муқаррар қориштиришга жой бермаслик учун, ўз инъикосларингизни синчковлик билан аниқланг. Фарқ этинг ва танланг.

Шу тариқа, ИҲ орзусини мен ‘мо’ларга тегишли этаман ва бу, ИҲларга бизнинг жамиятимизда қарашга бўлган нарса билан қарама-қарши тушади: ИҲни бошдан кечириш орзуси – “қонунлаштирилган” бир вақт ўтказиш тарзидир, яъни жамиятда “таассуротлар” изланиши нафақат муҳокама этилмайди, балки ҳар қандай равишда ташвиқ этилади, ривожлантирилади, табрикланади, тараққиётли, ижодий яшаш усули сифатида саналади. “Таассурот” изланишини маъқуллайдиган ва дастак этадиган кўплаб [ёлғон] концепция бор, аммо агар сизда жадал РаИларнинг тажрибаси бо бўлса, “таассурот” орзусининг ҳам, ҳар қандай бир бошқа хираланиш каби, маълум равишда РаИларни тўсганини осон сезасиз.

“Таассуротларда” ҳаётнинг маъносини кўрган ва уларга “тўйишга” ҳаракат қилган биров, алкоголик бўлади, янги таассуротлар исташади, ИҲ-СҲ доирасининг ичида юришни мустаҳкамлаштириб, уларни қувватлантириш ва турличалаштириш учун бутунлай янги ва янги усуллар ўйлаб топиб, таассуротлар озайган пайт (таассуротларнинг тугаб қолиши фикри билан) даҳшат ва зерикиш ва хиралик чақнашлари билан қувилади. Ва, жараённинг иккита тарафини ҳам – ёрқин таассуротлар олиниши ва хароб бўлиш,  ўлишни – тезлаштирадиган наркотиклар қўлланилишининг мантикли бир натижа бўлгани ажабланувчи эмасдир. Мен ўйлайманки, сўнгги йилларда жадал бир шаклда келадиган наркомания айнан шу культурологик сатҳ бўлганин деб тушунаман – таассурот эҳтироси  зерикишдан бир халос бўлиш йўлидир. Зерикишнинг, хираликнинг ва чорасиз ўлганлик инсонларнинг атрофдаги дунёни эмас, аксинча бу дунёни ўзлари изоҳлаш  тарзларини, ўз концепцияларини ва туйғуларини  изоҳлаш эканлиги фикрларига келмайди. Натижада  наркотиклардан жадал бир ўлимнинг  ичига қулаш,  ҳамда  секин ўлишки,  бунинг якуний саҳифасини сиз уйнинг олдидаги ўриндиқда кўрасиз – маразм, нафрат, тўмтоқлик, чиркинлик, хасталик билан, бир сўз билан – тўла бир чириш.

Таассуротлари излаш ва тамомлаш жараёнида инсон РаИларга йўналган бўладиган бошқа киши бошдан кечиришларидан бутунлай бошқа нарсаларни бошдан ўтказади. ИҲ излаган  кимса ИҲ ва СҲ ни бошдан ўтказади. РАИ излаган кимса РаИларни излаш жараёнининг ўзида аллақачон бошдан ўтказади.

03-01-04) Севинчли орзуларни амалга ошириш (соао) технологиясининг илк 10 қонунияти:

Севинчли орзуларини амалга оширишни истаган амалиётчи тўқнашадиган илк муаммо – нимани ҳақиқатан ҳам  ўзи севинчли равишда исташида равшанликнинг йўқлигидир. Ўнларча йил у “бурч”, “мажбуриятлар”, “адаб” ва бошқа хаёлотларнинг концепциялари билан ‘со’ларни бостирди, шу сабабли, ‘со’лар намоён этилиши тўхтаганлиги ёки дарҳол тўхтаганидада ажабланувчи ҳеч нарса йўқ. Соао амалиётига тўғри қўйилган илк қадам – ‘со’ бошдан кечиришни ўрганмоқ, уларга эътибор қаратишни, бостиришни мутлақ ёзма сифатида қайд этишни ўрганмоқдир – бу уларга қарши яна эътиборли ҳаракатга имкон беради. ‘Со’ларни турли соҳаларга бўлиш мумкин – ишқ билан тегишли бўлганлар, саёҳат билан, мулоқотлар билан, ўқиш билан тегишли бўлганлар ва бошқалар. Сиз бошдан кечирган ‘со’ларнинг умумий рўйхатини шакллантиринг,  у ёки бу ‘со’нинг жадаллик баҳосини бериб,  уни тез-тез кўздан кечиринг. Букун ва бошқа кунларда бошдан кечирган ‘со’ларнинг рўйхатини шакллантиринг. Ва айнан:

Қоида 1: севинчли орзуларни ёзма сифатида қайд этинг, уларни рўйхатлар ҳолида гуруҳлантиринг, 1 дан 10 га қадар бўлган чизиққа кўра уларнинг жадаллигини баҳоланг.

Бу босқичда қилинадиган энг қўпол хатолардан бири – ‘со’ларни “майда шаклланлари” туфайли менсимаслик. Масалан, агар сизда кўлмакдан, буни барча  аёллар қилган каби, унинг ёнидан ўтиш ўрнига, унинг ичидан ўтиш орзуси майдонга келса, ўртага “хўп майли, ниҳоят бу шунчалик майда бир орзуки, уни амалга оширишсам, бирор-бир нарса ўзгармайди” фикри билан ҳамроҳ бўлган бир ноқулайлик чиқади. Сиз дарахтга яқинлашиш ва унга тегиниш истайсиз, аммо барибир ўзингизни ‘со’нинг “майдалиги” билан оқлаб, бунга эринасиз,. Бу каби бир муносабат билан амин бўлингки, – ўз қабрингизни қазишда давом этасиз. [РаИларни имконсиз қилган, СҲларга йўл очан натижалар] ҲЕЧ БИР – ҲАТТО ЭНГ МАЙДА БИР СEВИНЧЛИ ОРЗУ БОСТИРИЛМАЙДИ – мана риоя этилиши сизни РаИларга элтадиган йўла чиқарадиган бир қоидадир. Сиз, шундай  паришон бир ҳолатда бўласизки, ҳар қандай, ҳатто энг заиф бир ‘со’ сиз учун устун бир қийматли, хираликлардан халос бўлиш имконидир. Бундан ташқари, ‘со’нинг “мафда” сифатида баҳоланиши, кўпинча бутунлай концептуалдир – сиз, бирор-бир нарсаларни “сезиларли”, бирор-бир нарсаларни бўлса “сезиларсиз” сифатида ҳисоблашга одатлангансиз. Машинангизда бир чизиқ борми – бу “сезиларли”, дарахтга тегиниш орзуси бўлса – бу “сезиларсиз”дир. Аммо, агар бурчак бошига РаИлар қўйилса, ҳамма нарса алмашади ва энг “майда” концепциялар нуқтаи назаридан, севинчли орзунинг ҳақиқийлаштирилиши билан РаИларнинг бўладиган ғайри оддий кучли бир тўлқинига олиб келади.

Яна бир типик бир хато – ‘cо’ни “кейинга” қолдириш. Масалан, сиз полни ювасиз ва дарҳол ҳозир бевосита кетиб сайр этмоқ орзуси бор, аммо сиз “бевосита полни ювишни бидираман ва дарҳол бораман, ҳамма нарсани бу каби ярим йўлда қолдириш бўлмас, ахир…”, дея ўйлайсиз. Сиз, ‘со’нинг, бир из қолдирмасдан эригани ёки энг камида ўта заифлашганини дарҳол ҳис этарсиз. Ҳеч бир “кейин” йўқ – ‘со’ фақат бевосита бор, “кейин” бўлса фақатгина “мен истагандим” фикри ва СҲ қолади, унинг учун ‘cо’ни “кейинга қолдириш” – бу ўзингизни алдаш ва ‘со’нинг бостирилишидир.

Бу ҳолатни “буни, бевосита эмас, бошқа бир пайт қилишни истайман” фикри билан ҳамроҳ бўлган бир ‘со’ мавжуд бўлган ҳолат билан қориштиришнг – бу каби ‘со’лар ҳам бўлади.

Қоида 2: ‘Со’нинг “кичиклиги”, “сезиларсизлиги”, “майдалиги” ҳақидаги концепцияни бартараф этинг. ‘Со’нинг катталиги анча унинг жадаллиги, бошқа РаИлар билан резонанси билан аниқланади. ‘Со’ни “кейинга” қолдирманг.

Сиз, ‘со’ни бошдан кечириш орзуини бошдан кечиришни бошлаган ва жадаллик билан уларни қайд этишни ва амалга оширишни бошлаган пайтингиз, улар яна тез намоён этила бошланади ва, сизнинг концепцияларингиз билан ҳеч алоқаси йўқ. Сиз хонимларнинг тратуарда баланд пошнали оёқда юришлари мажбур деб тушунасиз, севинчли орзу бўлса сизни қора, нам бир тупроқда яланг оёқ қувиб етади. Ва нима қилиш керак? Тупроқда яланг оёқ юриш – хоним ролидан чиқиш, бир мунча СҲ бошдан кечириш, уларни бартараф этиш кераклилиги билан тўқнаш келишдир. Тупроқда яланг оёқ юрмаслик – ‘cо’ни ўлдиришдир, бунинг натижасида  СФ қувватланади, барибир СҲ тўлқини майдонга келади, анча СҲлар яна жуда теран ва оғир бўлади Қўрқув майдонга келади – “ шундай  қўрқинчли, даҳшат берувчи бир нарсани истасам, у пайт на қиламан?” Мен, шундай  бир сиёсатга риоя қилишни таклиф этаман: энг камида амалга оширишдан қўрқмаган орзуларни ҳақиқийлаштиринг, улар камайса, амалга оширишдан ёки амалга ошириша бошланса қўрқинчли севинчли орзуларга келганда, уларни ёзма сифатида қайд этинг ва қолдиринг – сизнинг рўйхатингизда бир вақтлар буни қилишни истаганингизга гувоҳлик қиладиган бир ёзув бўлади.Рўйхатнга қайтиб, уни кўздан кечириб, уёки бу ‘со’нинг борлиги ёки йўқлигини, унинг жадаллигини қайд этажаксиз. Барини бевосита ҳозир қила оладиган нарсани қилишни бошланг ва, фақатгина ҳамма нарсани қилишни бошламаганигиз туфайли барча амалиётни тўхтатманг.

Қоида 3: Тўла сифатида барча ‘со’ларни ёзма сифатида қайд этинг ва ҳақиқийлаштиришла олишларини ҳақиқийлаштиринг

Инсоннинг одатий ҳаракати 100% унинг концепциялари билан, одат, қўрқувлари билан ва бошқа СҲлар билан, механик орзулари билан, жамиятсал стереотиплари билан  – оилавий, шаҳар, миллий, диний ва ҳ.к.  – шартлангаедир. Инсон ҳеч пайт ҳеч нарсани ўйламайди – у бир механик орзу бошқа бировидан устун келгунга қадар, концепциялар билан жонглёрлик этади. Сиз ‘со’ларга риоя қилишга бошлаган пайт, дарҳол барча қоидаларнинг муҳафазаси ичидан тушасиз. Қўрқув туғилади –  қўрқинчли, истамаган бирор-бир нарса майдонга келса-чи? Сиз бир нарсани истайсиз, қўрқувлар бўлса – иккинчи бир нарсани буюради, концепциялар – учинчи бир нарсани, онангиз бўлса – тўртинчи бир нарсани айтади, ва нима қилиш керак?

Сизда ҳамма пайт турли манбалардан келган бир мунча турли ахборот бор. Уни бир рўйхатда тўпланг. Ахборотнинг ҳақиқийлигини, манбаларнинг обрўлилигини ва ҳ.к.ни  таҳлил этинг – буни ўз имконият ва ўз самимиятингиз даражасида қилинг. Таваккалларни баҳолатитинг, таҳминларингизни келтиринг – шундай қилса нима бўлади, бошқа бир ҳолда нималар майдонга келади. Тугатишлардан ва ташқарига сиқишлардан кочинг –идрокингиз совуқ, ҳушёр, мустақил бир нарса бўлсин – унинг нуқтаи назарини тингланг.

Қоида 4: сиз орзунгиз билан тегишли мавжуд ахборотни, у ёки бу ҳаракатнинг “маъқул” ва “номаъқул” бўлган аргументларни бир ерга ёзинг ва солиштиринг. Тугатманг ва ташқарига сиқилманг.

Бевосита нима қилиш  қолади? Энди – фақат бирдан-бир нарса – совуқ сувга сакраш. Сиз, қиладиган ҳамма нарсани қилдингиз – ‘cо’ни қайд эттингиз, мавжуд ахборотга солиштирдингиз, мумкин таваккалларни кўрдингиз. Бу мавзуда доимо шубҳаланиб ва доимий бир қарорсизлик ичида бўлиб, мангу  фикр юритиш – бу айнан ‘cо’ни, у билан баробар бўлган барча  бошқа РаИларни ўлдириш кабидир. Асло ҳеч ким ҳеч пайт сизга ҳеч кафолат бермайди ва жамият одатларига риоя қилишга ҳам ҳеч кафолат бермагани унутма, чунки одатий инсонлар, 100 % даражада бирор механизми сифатида, бунинг қандай қабул этилгани, “одобли”, “ёққан” бўлишига риоя қилишларига қарамай, улар билан доимо истамаган бирор-бир нарсалар майдонга келади, улар доимо азоб чекади. шунинг учун танлов оддий –  истамаган бир натижани олиш таваккали  + ‘со’ ва бошқа РаИларнинг бостирилиши,  ҳамда истамаган бир натижани олиш таваккалиси  + ‘со’нинг бу ердан 5-қоида келиб чиқади:

Қоида 5: жим қотиб туринг, ҳар қандай бир РаИни туғдиринг (ҳеч бўлмаса, ўз қуёнингни ёқтиришни) ва ўзингиздан шу саволни сўранг: “шу дақиқада – билган ва тушундиган ҳамма нарсадан сўнг – мен нимани ҳақиқатан ҳам севинчли сифатида истайман?”

Қоида 6: бевосита аллақачон истаган нарсани қилинг, одат сифатида вужудга шубҳа ва қўрқувларнинг чўкишига қарамай. Уларни енгинг ва бутунлай янги бир шаклда бошдан кечиришни бошланг, аллақачон сизни ўлик концепциялар эмас, севинчли орзуларнинг йўл бошлаганини олдиндан билиш, олдиндан сезилишда жадаллашиб, ўз севинчли орзунгизни ҳақиқийлаштиринг. ‘Со’ни амалга ошириш жараёнининг бошқа ҳаракатлардан мутлақ бир шаклда фарқ қилишига диққатингизни жамланг – сизнинг атрофингиз ва ичингиздаги макон гўёки қайишқоқ ва тўла бўлади.

Агар сизнинг севинчли орзуингиз ўрталиқ ҳаракатларни қилиниши тақозо этса, сиз ҳамма дақиқада тўхташингиз ва ўзингиздан бир марта сўнграшингиз мумкин: “бевосита, орзумнинг  ҳақиқийлаштирилишига бевосита бир неча қадамни аллақачон қўйганим ва бу каби қандайдир натижаларга эришган пайтим – бевосита нимани истайман? Юз бераётган нарсалар менга ёқяптими? ‘Со’ олдинги каби қолдими, ёки заифлашдими, ёки қувватландими? Ёки йўлини алмашдирдими? Ёки бутунлай йўқолишдими?” Худди шундай, янги сезиларли ахборот келсан ёки бирдан ‘мо’ни ‘со’ ўрнига қабул бўлишига доир бир равшанликни олган пайт қилишингиз мумкин.

Қоида 7: олдинга занглаган бир булдозер каби юрманг. Тўхташингиз ва ўзингиздан “бевосита – олдинга бир неча қадам қўйгандан сўнг – меним севинчли орзум қандай?” деган сўров имкони ҳамма пайт бўлиши мумкин. Севинчли орзулар, ҳақиқийлаштирилишлари жараёнида тез-тез кўриниш алмаштиришади.

‘Со’ларни амалга ошириш жараёнида ўзингиздан истаган қадар тез равишда сўранг – бошдан кечириш истаган нарсани бошдан кечираяпсизми? Таъкидлайман – “истаган нарсани эга бўлаяпманми” ва ҳатто “истаган нарсани бошдан кечираяпман” ҳам эмас, балки жадаллик билан “ҳозир бевосита бошдан кечириш истаган нарсани бевосита бошдан кечираяпман”. Ва, бу саволга жавоби “йўқ” бўлса, тўхтанг ва қоида 7га қайтинг. Агар жавоб “ҳа” бўлса, юришда давом этинг. ‘Со’ларга риоя қилиш амалиётининг ажабланувчи хусусиятлиги, сизнинг бошдан буён олиш истаги бўлганидан иборат эмас – бу шаклда ҳамма пайт бўлмайди. Бу жадаллик шундан иборат: ўз ‘со’ларингизни қанчалик фаол, изчилроқ, тезроқ ҳақиқийлаштирсангиз, бунинг натижасида  сиз учун ўта ёқимли бўлган инъикосларни ҳозир шу дақиқада тезроқ бошдан кечиришни бошлайсиз. Резонанслашадиган образ: гўёки ‘со’ – бу ҳайратланарли бир шаклда сизни воқеаларнинг ишончмас даражада тор чизиғида ўтирган бир қийин ва бу қийин сизни шунчалик ишонган бир шаклда олдиради чунки, шошириш имконсиздир; ва, узоқ бир ваъдада эмас, келажакда бир вақтда эмас, ҳозир бевосита – бу воқеалар чизиғида ҳаракатнингинг ҳамма дақиқасида сиз ҳаётнинг жадаллик билан жадал бир тўлалигини, тўла РаИларни бошдан кечирасиз, баъзан бўлса сизнинг йўлида ҳақиқий кашфиётлар учрайди – янги РаИлар, янги бир равшанлик. Бу каби мен севинчли орзуларнинг ҳақиқийлаштирилиши ҳақида сўз юритган пайтда, “натижа” тушунчасининг маъносини бутунлай алмаштиришни таклиф этаман: “со”нинг натижани – бу “со”га риоя қилишнинг барча пайти давомида сизнинг бошдан кечиришларингиз сифатлилигидир. ‘Со’ни, шу дақиқада бошдан кечирилган орзуларнинг барча тўплами ичидан қанчалик аниқ айирасиз, ‘со’ ва ‘мо’ орасидаги чегарани қанчалик аниқ ўтказсангиз, натижа шунчалик ёрқин бўлади Санъат амалиёт билан келади – ҳаракат қилинг.

Қоида 8: ўзингиздан истаган қадар тез равишда сўранг – ёқадиган нарсаларни бевосита ҳозир бошдан кечираяпсизми?

Соао жараёнининг қайд этилиши – ўз-ўзингиздан севинчли ва қизиқарли бир ишдир. Мен, юз бераётган, соао жараёнига ҳамроҳ бўладиган ҳамма нарсага эътиборли “қулоқ беришни”, ҳам бўладиган воқеаларни, ҳамда бўладиган ғайри оддий нарсаларни (фақатгина воқеавий маънода эмас, аммо бўладиган ғайри оддий инъикослар маъносида ҳам) қайд этишни таклиф этаман. Соао жараёнининг ўзини тўхтатмаслик учун, дафтарда қисқа қайдлар билан идора этилиши мумкин, чунки оқибатда бу қайдлар ёрдами билан воқеаларнинг ва бошдан кечирилганларнинг барча изчиллигини янгидан тиклаш яна осон бўлади Мен  баъзида ‘cо’ни амалга ошириш тажрибасининг, айниқса, бу тажриба жадаллик билан омадсиз ёки жадаллик билан омадли бўлган пайт, тўла тасвирини шакллантиришни тавсия этаман. Биринчи ҳолатда сиз хатоларни била оласиз, иккинчи ҳолатда – ёқимли инъикосларни такрор бошдан кечирасиз, ҳаётнинг ‘со’ларни бошдан кечирган ва ҳақиқийлашдирган пайт, ушбу хусусият “таъмини” ҳис қилишга ўрганасиз.

Қоида 9: оқибатда батафсил бир шаклда барча воқеани тасвир этиш имкони бўлиши учун ҳамма нарсага “қулоқ сол”.

Соао жараённи тугаган пайт, унинг қандай бир шаклда битирилгандан қатъий назар, тўхтанг ва ўзингиздан СҲларни бартараф этишга, РаИларни туғдиришга сизни бевосита ҳозир ҳеч кимнинг тўсиқ бўлмаганидан, яъни шу дақиқада амалиёт билан шуғулланиш учун сизда идеал имкониятнинг бўлганига ҳисоб беринг. Агар сизда бир мунча СҲ борса – сиз уларни қусурсиз бартараф этишга ва РаИларга йўл оласиз, РаИлар бўлган пайт бўлса – уларнинг ичига бус-бутун тўла биларсиз, чунки омадлили бир амалиёт учун сизни яна нима керак ? Буни ҳамма пайт қилинг – ҳам ‘cо’ни ҳақиқийлаштириб, қизиқ  инъикосларни олиб маълум пайт, ҳамда қўрқиб, бошқа бир йўлга қочган, СҲларга, концепцияларга берилган , ‘мо’ни хатоли равишда ‘со’ ўрнига қабул бўладиганн пайт. Бу ҳаракат мутлақ аҳамиятга эга, чунки, танланган ҳаракат қандай якунланмасин, сиз амалиётингиз учун идеал сифатида мос бир ҳолатда бўлишингиздан ўзингизга ҳисоб беришни ўрганишда имкон беради. Бу натижа қайғусини, “келади” концепцисидан манбаланган қайғуларни бартараф этишга, “бу ерда-ва-бевосита”нинг  жалб этилишига имкон беради.

Қоида 10: натижадан қатъий назар, сизда шу дақиқада амалиёт учун идеал шартларнинг бўлганига ўзингизга ҳисоб беринг.

Агар соао амалиётини изишга бошланадисиз, уларнинг (‘со’ларнинг) жадаллигининг, севинчлилигининг, бошқа РаИлар билан резонансларининг қандай асосли бир шаклда ортганини мутлақ сезасиз. Сохта  буддист файласуфлар юзларини қийшайтиришади ва “бу ҳамма нарса бекор, бу фақатгина сизнинг дҳармаларга, кармаларга ва мармаларга боғлиқлигингизни оширади, чунки мен тўла бир халос бўлишга йўналаман, чунки Будданинг табиати… микрокосмик орбиталар… таълимнинг ўзи… бу барчаси лойиқ эмас, бу фақатгина шартланганликни оширади…” каби ўта маъноли бирор-бир нарса айтишади. Сиз бўлса улар юқоридагиларни сўзлаган пайти, уларнинг юзларига боқинг – ўзингизни ва – мамнун ёки мамнун эмас, ўта маъноли ёки тўмтоқ, кибрли ёки тажовузкор – улар орасидаги улкан фарқни ҳисобга олиб биларсиз. Бу каби суҳбатлардан таассурот оладиган катта миқдорда инсонлар бор ва, маъноларни тушунилмайдиган сўзлар билан жонглёрлик қилишни тўхтатиб, ўзларига ёқадиган ҳолатларга тўғри аниқ қадамлар қўйишга бошлаган жуда кам инсонлар бор.

Севинчли орзулар ҳақиқийлаштирилишига қараб, уларнинг миқдори бутунлай ҳаммадан кўп ва ҳаммадан кўп бўлади, аммо булар айнан СEВИНЧЛИ орзулардир, бундан ташқари улар бошқа РаИлар билан резонанслашади, бунинг учун фақатгина ‘со’лар эмас, ҳатто турли-туман РаИлар ҳам ҳаммадан кўп бўлади. “‘со’ рақобати” самараси майдонга келади, сизни том маънода бўлакларга бўлиш бошланади, бир кунда жуда кам вақтнинг бўлиши ўртага чиқади, янги РаИларнинг кашф этилиши кетма-кет бўлади. ‘Мо’лар кўп бўлган ва уларнинг барчасини амалга оширишга имконингиз бўлмаган пайтдаги ҳолатга умумийлик билан ҳамроҳ бўладиган СҲлар ‘со’ рақобатига ҳамроҳ этмайди. ‘Со’ рақобати, завқ, олдиндан лаззатланиш, устун бахт тўлқинлари ва ҳ.к.билан ҳамроҳ бўлади.

‘со’ рақобати, бошида “‘со’ беқарорлиги” муаммосига олиб келади: ‘со’лар бир-бирларини шунчалик тез алмаштирадики, уларга барқарорлик етишмайди, бунинг натижасида исталган натижага эришилмайди. Бунинг идрок этилиши, ‘со’ларнинг яна мустаҳкам бўлиши учун янги бир ‘со’нинг майдонга чиқишига олиб келади. Бу орзу ‘со’ беқарорлиги қанчалар кучайса, қанчалар кам натижа борса, шунчалик жадал бир шаклда мустаҳкамлашади. Натижада ‘со’ларнинг намоён этилиш хусусияти алмашади: улар исталган натижа келиши учун етарлича мустаҳкам бўлишади.

Баъзилар айтишадики: “бу каби ҳамма нарсани фақатгина орзуларга олиб келиш, бутунлай орзу ва орзу ҳақида гапириб бўлмайди ”. Орзу бўлмаса ҳеч нарса қилолмайсиз. Ҳар қандай ҳаракат – бу орзуни амалга ошириш жараёнидир ва фақатгина танлаш қолади – у механик ёки севинчли бўладими; ўзи билан ориқлик ва СҲлар ёки РаИларни ва саёҳатингизнинг янги ҳолатини келтирадими.

Ўзининг бутун давомида РаИлар билан резонанслашадиган бир ҳаракатга, “қусурсиз” номини бераман. Ҳаракатлар асносида майдонга келган жонли хираликлар:

a)   натижа қайғуси,

b)   бошқа инсонларнинг фикрлари туфайли қайғуриш,

c)   ўртага чиқан тўсиқларни салбий изоҳлаиш,

d)   (ошиладиган ва ошилмайдиган) тўсиқларга нисбатан СҲ,

e)    қарорсизлик, танланган қарордан шубҳаланиш,

f)   шошма-шошарлик, спазматиклик,

g)   тўмтоқлик, яъни, концепциялар ёки СҲларнинг борлигидан ҳаракат этиш учун

самарали усулни тушуниш қобилиятсизлиги.

Натижа – бу, инъикосларни исталган алмаштиришдир. Мен, агар СҲларни бартараф этиш истасам, у ҳолатда муваффақиятли бартараф этиш акти – натижадир. Агар бундан олдин СҲ бартараф этилишдан сўнг дарҳол майдонга келган бўлса, ҳозир эса 5 сониядан сўнг – бу ҳам бир натижа. Агар СҲни бартараф этиш орзуси уни бошдан кечириш орзусидан заиф бўлиб чиқса, аммо мен омадсизликни таҳлил қилсам ва хулоса чиқарсам – бу ҳам натижа, чунки бундан олдин таҳлил, бундан кейинги хулосалар ва исталган инъикослар шаклидаги ҳаракатлар йўқ эди, чунки улар СҲларни бартараф этиш амалиётининг ўзанида ётади.

Агар букун СҲ бартараф этилиш уддаланса, эртага бўлса бартараф этилмаса – бугунги натижа натижа бўлдими? Албатта, чунки бартараф этиш қилинган ва буни ҳеч нарса бекор қилолмайди ва сизнинг ҳаракатингиз, бир оз бўлса ҳам анча муқаррар бир шаклга ўзгаради. Натижа натижадан турлича бўлиши бошқа бир масала, бунинг учун биз энг бевосита бир йўлдан энг исталган ҳолатларга келтирадиган натижаларни излаймиз.

Аниқ натижаларни олишга йўналган бўлиш амалиётчини хаёлотдан айиради ва, “бизнинг мактабимизда натижалар ҳақида гапириштавсия этилмайди”, “ яқинда мушуклар туғилади”, “умумий маънода яна яхши бўлди” каби кўп маъноли ёлғон жумлалар самимий бир амалиётчини мутлақо қониқтирмайди.

03-01-05) Турли-туман ‘со’ларнинг барча тўплами ичидан қуйидаги ушбу сифатларга эга бўлганларни ажратаман:

1) жадаллиги 5-6 дан юқори;

2) бошқа инъикослар томонидан таъсирланишларга нисбатан барқарорлиги,  ва шунингдек намоён этилиш жараёни бошқа ‘со’ларга нисбатан мутлақо баланддир;

3)  албатта олдиндан ҳузурланиш ва олдиндан лаззатланиш ва шунингдек (энг камида ора-сира) бошқа РаИлар билан ҳамроҳ бўлади;

4)   “физикавий ҳислар” (ФҲ) билан (энг камида ора-сира) ҳамроҳ бўлади – масалан, киндик қисмида “зирқираш”, елкада бир “қайнаш”, томоқда кескин бир завқ, пешона ўртасида бир босим ва ҳ.к.  билан;

5)   қувватли бир шаклда “эҳтирос” билан резонанслашади.

Бу каби бир орзуни “циклон” сифатида белгилайман (циклон образи билан бирлашишда – инъикосларнинг маълум бир тўпламида яширин, кашфиётлар шаршараси билан, англаш чақмоқлари билан кучаядиган “РаИлар зўриқиши” соҳаси майдонга келади).

Типратиканнинг тавсифларидан: “дарҳол “долға ” майдонга келди, яъни ўта жадал бир шаклда ўта ёрқин бир инъикос майдонга келди – одатда РаИлар жадалликни секин олишади. Ва дарҳол бу орзунинг циклон сифатида инъикосланиши майдонга келди. Мен, бу каби бир нарсани ҳеч қачон ҳали бошдан кечирмаганман деб ўйлайман. “Циклон” сўзи ўта қувватли бир шаклда резонанслашади – ҳар  дақиқа ҳайратланарли бирор-бир нарса билан портлайдиган севинчли бир орзу. Ҳеч бир Типратикан йўқ, Типратиканнинг жойида бир циклон булути, муаззам кучли бошқа бир нарса ”.

“Англаш” термини билан мен қуйидаги фикрни белгилайман:

1) инъикосларнинг шу соҳасида идрок равшанлиги кескин ошади;

2) равшанлик РаИ билан резонанслашади;

3) бошқа РаИлар билан резонанслашади.

Циклонлар шуурнинг саёҳатида ўта катта бир рол ўйнайди. Улар сизнинг саёҳатингизнинг йўлини белгилашади, бу билан бошқа амалиётчилардан сизнинг шахсингизнинг фарқ этишини шакллантиради.

Циклонлар ўта кучли бўлганликларига кўра, улар, РаИлардан ташқари яна биринчи посбоннинг кучли намоён этилиши билан  ҳамроҳ бўлади – мағлубият қўрқуви  билан (“обрўли амалиётлар” бобига қаранг.). 1- посбон ҳамроҳ бўладиган циклонларни “1-циклон” сифатида белгилайман.

(“Биринчи” сўзи сўзингизнинголдида келган рақам билан белгиланади, масалан, 1-посбон, 1-овчи, жадаллик бўлса сўздан сўнг келадиган рақам билан белгиланади – 1-посбон-3, 1-овчи-6).

Янги РАИ кашф этиш орзуси (1-овчи), 1-посбон билан қуйидаги шартлар бажарилса. ҳамроҳ бўлишади:

1. янги РаИларни кашф этишнинг етарлича катта бир тажрибаси бор;
2. амалиётга тез-тез кичик кашфиётлар бўлади, чунки ҳозир бу “кичик” кашфиётлар занжири янги катта кашфиётларни, янги технологиялар, янги РаИлар, аллақачон маълум РаИларнинг янги тусларни, РаИларни яна жадал ва жараёнли бошдан кечиришни малакалик билан, амалиётнинг умумий манзарасида у ёки бу соҳаларда равшанликка етказиш каби кашфиётларни муқаррар бир шаклда яқинлаштиради.

1-посбонга қувватли зарбани РаИларни кўчки шаклида кашф этиш тажрибаси, ўта баланд жадалликда бўлган РаИларнинг ичига тўла ва узоқ жараён бир чўмиш тажрибаси беради.

Тез-тез учрайдиган ‘мо’ турличалиги – РаИларга эга бўлиш орзуси. Бу орзу уни хатоли равишда РаИларни бошдан кечириш орзуси ўрнига қабул этиш мумкин бўлиши билан қизиқарлидир, шу билан бирга бу жонли бир ‘мо’ вакилидир. Бу каби қориштиришнинг натижалари ғоят ҳалокатли – РаИларнинг намоён бўлиши бутунлай тўхтайди, бу ҳам уларга эга бўлиш орзусини ҳаммадан кўп қамчилайди, РаИларни бошдан кечириш имконини яна узоққа кетказади ва натижада амалиётчи тешик тоғора олдида қолади – на РАИ, на  уеда равшанлик –энди нима қилиш лозим. Натижада у таслим бўлади ва, сўзлар билан жонглёрлик қиладиган ва кундан-кунга СҲлар ичида ўладиган файласуфлар, эзотериклар ва бошқа доноларнинг сафларини тўлдиради, ёки у ўз мотивациясини шубҳага ва танқидий бир қарашга қолдириб, барча амалиётини янгидан кўздан кечиришни бошлайди.

“РаИларга эга бўлиш орзуси” сифатида мен, РаИларни ва улар билан резонанслашадиган барча нарсаларни бошдан кечириш жараёнининг ўрнига уларни у ёки бу мақсадларга етказиш учун қўллашга йўналиш бўлган орзуларнинг қоришиқ тўпламини номлайман. Бу мақсадлар орасида ўта оддий бўлганлар каби, ўта жимжимадор мақсадлар ҳам бўлади.Оддий бўлганлардан мен мақтаниш, бошқа инсонларнинг эътиборини тортиш, “морд” мақомини олиш  ва ҳ.к.  каби орзуларни ҳисоблайман. Жимжимадор бир орзу намунаси – сизнинг, шундай эҳтиросли бир амалиётчи, шундай холис, ҳамма нарсадан воз кечган бўлган ўзингизни севиш ва ўздан мамнунликни қувватлаш орзуси. Амалиётчи, ўзингизни севишлик маниясига қанчалик мубтало бўлса, самимият инқилобини амалга ошириш, ўзини фош қилиш, хираланган мотивациясини ажратиш, бошқа инсонларда таассурот қолдиришдан ИҲ олиш кечинмасини қондиришга йўналган ўйинни тўхтатиш унинг учун шунчалик мураккабдир.Ўзингизни севишликбилан ўйинлар хираликни ҳайратли даражага етказади,  аммо қўлланиладиган аксил заҳарларнинг таъсирлилигига самимиятингиз даражасининг оддий бир мезони бор – сиз бошдан кечирган РаИларнинг тезлиги, теранлиги ва жадаллиги.

РаИларга эга бўлиш орзусининг жонли бир намоёни – урғуни РаИларни бошдан кечиришдан уларни ёзма сифатида қайд этиш ёки улар ҳақида сўзлаш гўзаллигига ва кенглигига ўтказиш – масалан, сиз рақамларнинг узун устунларидан, ёзувларнинг мўллигидан ўзингиздан мамнунликни бошдан кечирасиз, бу ҳам натижада РаИлар намоён бўлишининг тўхташига олиб келади, сиз бўлса ИҲларни РАИ ўрнига қабул қилиб, бутунлай яна бир катта ўзингизни алдаш ичига тушасиз.

Аксилзаҳар орасида шу қуйидагиларни белгилайман:

1)  Ўздан мамнунлик, ўзингизни севишликни бошдан кечирган ҳолатларни, уларнинг РаИлар нуқтаи назаридан, тадқиқ қилиш.

2)  Ўзингизни севишликни даврий инъикослаш амалиёти.

3)   Мамнунлик ва ўздан мамнунлик ҳолатларида бевосита бартараф этишнинг тажрибасини олиш: [бу инъикосларнинг хираликлар бўлган, яъни РаИлар билан мос бўлмаслигига доир] равшанлик мавжуд бўлган пайт ва бу равшанлик, шундай  бир жадалликда ва барқарорликдаки, ИҲни бартараф этиш  жараёнига ҳамроҳ бўладиган СҲларнинг барча “зарралари” ғалаба билан бартараф этилади.

4) Бу саволда самимиятга етказиш учун, яъни РАИ ни бошдан кечириш орзусини ва уларга эга бўлиш орзусини аниқ сифатида фарқлашга етказиш учун давомли ғайратлар.

5) Ҳаётингизнинг бошқа ҳар қандай соҳаларида самимиятга етказиш учун давомли ғайратлар.

‘Со’ рақобати майдонга келган пайтда баъзи орзулар қандайдир пайт ичида ҳақиқийлаштирилмасдан қолади, баъзиларига бўлса фурсат етишмайди. Агар бунда сиз ўзингизни РАИ жадаллигининг чегарасида ҳис этсангиз, агар кашфиётлар билан тўлиб-тошган бўлсангиз, бу ерда қараб чиқиладиган бирор-бир нарса йўқ, чунки яна кучли ‘со’лар яна заиф бўлганлардан оғир келади. Аммо бу каби идеал ҳолат узоқ давом этмайди – биринчидан, фақатгина ‘со’ларга риоя қилиш учун мустаҳкам бир одат йўқ, иккинчидан, саҳнага посбонлар чиқади (“обрўли амалиётлар” бобига қаранг.) ва чўкмалар майдонга келади, РаИларнинг жадаллиги даврий сифатида кескин пасаяди. Сизнинг ҳаётингиз тўла 10 га етмаган ҳолатларда шундай  бир савол ўртага чиқади – ҳақиқатан ҳам ҳозир энг кучли ва энг севинчли орзулар ҳақиқийлаштириладими? Чунки, агар бевосита сиз РаИларнинг жадаллиги ва улар билан тўлдирилганлик чегарасида эмас экансиз, бу айнан “хираликларни” (яъни РаИлар билан мос келмайдиган инъикосларни) намоён этадиган тушунчага олиб келади ва улар у режага севинчли орзуларни эмас, амалга ошириш амалиёти жадаллигини, таъсирлилигини ва севинчлилигини туширадиган орзуларни чиқаради.‘Со’ларнинг селекцияси ва ҳозир энг севинчли бўлганларини танлаш учун энг таъсирли усул – “ўлимни хотирада тутиш”:

a) ҳар бир дақиқада ўлиш мукинлиги ҳақида идрок равшанлиги. Бу равшанликни мустаҳкамлаш учун мен, фожеаларни, инсон ўлимларини кўрсатадиган янгиликларни ҳаммадан кўп ўқиш ёки кўришни тавсия этаман. Инсонлар поезд билан кетишарди, поезд рельсдан чиқди ва ҳалокат бўлди – 200 мурда. Тўғри бўлганлар ҳам, яхши бўлганлар ҳам,  исёнчилар ҳам, уятсизлар ҳам, қонунларга итоат этадиганлар ҳам,  жиноятчилар ҳам, болалар ҳам – поездда бўлган ҳамма – ўлди, ўлим танлов қилмайди. Инсонлар тинимсиз ўлишади ва, фақатгина жангларда эмас, энг “хавфсиз” ерларда бўлса ҳам – янгиликларнинг мавзу тасмарига бир қаранг. Бугун эрталаб аллақачон сиз ҳам мурда бўлишингиз мумкин ва дунёдаги ҳеч бир куч сизни ҳимоя қилмайди.

(Табииийки, бу идрок равшанлигининг натижасида майдонга келадиган СҲлар қусурсиз бартараф этилиши керак).

b) ўзига хос РАИ –  “ўзингизни бериш”, боғлиқлик билан яна бир отилиш, фавқулодда бир ҳушёрлик инъикосидир. Ўта севинчли, қувватли бир инъикос. Бу ерда ҳам совуқ туйғусиз бир тушкунлик, яна тўғриси  тушкунлик эмас (бу сўз кескин равишда тушкунлик СҲси билан қўшилган), равшанликнинг совуқ бир зарбаси, совуқ гумбурлаган бир ҳушёрликдир. Бу ерда ҳам ўлимга бўладитган саёҳат завқи ва, ҳамма нарсадан кўра “чақириш”, ўзингизни бериш”, “таслим бўлиш” сўзи билан  резонанслашадиган бирор-бир нарса – бир заифлик намоёни сифатида эмас, аксинча – “таслим бўлиш” – ҳамма нарсани, ҳар қандай боғлиқликларни, мақсадларни қўйиб қўйиш маъносида – бевосита ҳозир келадиган ўлимнинг  қаршисида ҳамма нарса маъносини йўқотади – тўла бир равшанлик ва тозалик, ҳуррият ҳолати.

Ўлимни хотирда тутишнинг олдида ‘со’ рақобати бошқа бир шаклда кечади. Ўлимни хотирда тутиш қанчалик кучайса, шунчалик катта бир ишонч билан анча жадал, РаИлар билан  жуда резонанслашадиган ‘со’лар, энг кескин ва ҳаётий нарсалар – яъни 5 дақиқадан сўнг ўлажагингизни билсангиз, қила биладиган нарсалар қолади. ‘Мо’лар ҳамма пайт натижага йўл олишади ва натижа очиқча йўқлиги ҳолатида аҳамиятларини бутунлай йўқотади, шунинг учун, 5 дақиқа сўнг  ўлмаслигингизни дунёда ҳеч нарса кафолат бермаслиги ьушунчаси ёнида ‘мо’лар заифлашади. Аксинча – ‘со’ларни бошдан кечириш ва амалга ошириш ҳар лаҳза, ўз  бошига сезиларли бўлган бир қадриятдир, шунинг учун ўлимни хотирда тутиш, ‘со’ларни заифлаштирмайди ва бу – ‘мо’ларни ‘со’ларнинг фойдасига эайдиган бир филтрдир.

‘Со’ларнинг ичига “жалб этилишни назорат этиш” учун, яъни механик шакллантирилганлар майдонга келишини тўсиш, намоён этилган орзуларнинг табиатини ойдинлатишга доир бир “экспресс-таҳлил” шакллантириш учун жуда оддий иккита усул:

1) ‘со’ларнинг ҳақиқийлашмагани, сизнинг ҳаракатларингизнинг натижаси ноль бўлишини тасаввур этинг ва, СҲ майдонга келса, бу айнан механик шакллантиринганларнинг ‘со’ тўплами ичига кечганини англатади. У пайт а) СҲларни бартараф этиш; б) ‘мо’ни ажратиш ва бартараф этиш; c) ‘со’нинг ҳақиқийлаштирилиши бўлмаслиги фикридан СҲларнинг майдонга келмаслигига эришиш.

2) ‘со’лар ва ‘мо’лар, таҳлил этиладиган пайт, яъни ўзингиздан “мен буни истайманми”, “мен ҳозир шуни исташимга ишонаманми”, “ аксинча қилсамми”, “бу орзу механик бир орзу эмасми”, “ ҳолат шундай  ва шундай  алмашса – орзу алмашадими” ва бошқа саволлар сўралган пайт, ўта турли шаклда ўзларини намоён этишади. ‘Мо’ларнинг таҳлили муқаррар сифатида спазматик шубҳалар, андишалар, орзуларда қутқули бир тараддуд, долғалар билан ҳамроҳ бўлади. Аксинча, ‘со’ларнинг таҳлил этилиши ҳеч пайт бу каби бир талвасага олиб келмайди, у (‘со’) ҳатто яна очиқ, яна маълум бўлади, айни йўлда намоён бўладиган РаИлар қувватланади. Агар ‘со’, таҳлил этилгандан сўнг алмашса, орзуларнинг алмашишига ишонган, талашсиз кошушан шубҳалар ғайри оддий бўлади, айни йўлда намоён бўладиган РаИлар эскиси каби намоён бўлади. Скводан бир цитата: “‘со’ таҳлили бир нақшга ўхшайди, у ҳайронлик, ҳайрат билан ҳамроҳ бўлади. У орзу дарахтларида япроқларнинг шитирлаши кабидир – енгил, шаффоф, қўёшли”.

Амалиётчи, хираликларни бартараф этиб,  РаИларни бошдан кечиришида РАИ бошдан кечириш орзуси (РаИо) яна кучли бўлади, яна тез намоён бўлади ва, маълум бир дақиқадан сўнг бошқа орзуларда мустаҳкам бир шаклда ҳоким бўла бошлайди. Бунда “ РаИо ни хотирда тутиш” ҳақиқийлашади, яъни:

a) ошиқ бир йигит, нима билан машғул бўлишидан қатъий назар, доимий бир фон сифатида севган қизини кўриш орзусини бошдан кечиргани каби, РаИо ҳам доимий равшан бир фон бўлади;

b) РаИо нинг, қувватли бир шаклда олдиндан лаззатланиш, завқланиш, сир ҳисси билан резонанслашадиган ва, усиз ҳамма нарсанинг сезиларлигини йўқотадиган ҳеч бир ҳаётнинг бўлмаслиги энг аҳамиятли, энг эҳтиросли бир орзу бўлишида идрок равшанлиги бор.

РаИо орзулар дунёсининг маркази, у билан резонанслашадиган барча  бошқа орзуларнинг заифлашгани маъносида бир миқдор нуқтаси бўлади. Бу каби бир хусусиятликка эга бўлган севинчли орзуни мен “ягона мақсад” деган номлайман. Ягона мақсади бўлган бир инсоннинг ҳаракатини, қуйидаги ушбу ҳикоя тасвирлайди: бир тибетлик роҳиб ғорда яшайди ва, ҳожат учун ғоридан чиққан ҳамма пайт киришолдида бўлган бутанинг тиканлари билан яраланади. Ва, ҳарсафар у шундай ўйлайди: “қайтсам, болтани олиб, уни чопиб ташлайман”, аммо қайтганда, у шундай ўйлайди: “бутуни кесиш учун  фурсатни йўқотишни истамайман, чунки эртага мен ўлишим мумкин, ва мақсадимга эриша олмаймай қоламан! Қимматли сониялани йўқотишни истамайман ва, бутани кесиш ўрнига, амалиёт билан машғул бўламан ”. Бу ягона мақсадни хотирда тутишнинг бир намунасидир.

Ягона мақсад мустаҳкам ва ёрқин ҳам бўлади, агар у:

a) бошқа РаИлар,

b) ҳолатлардан ҳозир қайси бирининг орзуси объекти бўлишда идрок равшанлиги,

c) шу дақиқада учун ҳаракат қилиш жабҳасининг қандай бўлишида  (яъни, бошқа ‘со’ларнинг таркибининг шу дақиқа учун қандай бўлганида) идрок равшанлиги,

d) аждарҳо позицияси (“обрўли амалиётлар” бобига қаранг.) ҳамроҳ бўлади.

Ягона мақсаднинг намоён бўлиши очилган бир мушт самарасига олиб келади, мен ўзимни, гўёки ғайратмни тутан қўлим мени озод этиб, секин-аста очилади каби ҳис этаман. Камон озод бўлади ва ўқ нишонга учади. Бу мушт– шубҳалар, тараддудлар, мақсаднинг билинмас шаклланиши, турли механик интилишлардир.

Амалиётчида ягона мақсад инъикоси намоён этилган пайт, у аввало бошдан кечирган СҲни унинг учун ҳақиқатан ҳам истамаган бир СҲ бўлишида  бир равшанликка эришишни истайди. Аммо, СҲ бошдан кечириладиган равшанликка ўта мураккаб эришиганига  кўра, СҲнинг бўлса мустаҳкамлашиб бошқа СҲларни туғдиришга эришганига кўра, СҲнинг қусурсиз бартараф этилиши ҳақида сўз бўлмайди. Агар сизнинг жойингизда ягона мақсад намоён бўлса, у пайт СҲларни, шу дақиқада бир равшанлик бўлган- бўлмагандан қатъий назар (чунки, СҲ майдонга келишига кўра, аниқлаш таъбири билан, шу дақиқада равшанликнинг баланд даражаси бўла олмайди) бартараф этиш учун қаттиқ, барқарор бир орзу ҳам бор ва шунингдек, СҲни, унинг истамаган бирор-бир нарса бўлишида  равшанликнинг ҳозиргача бўлмагани барча пайт ичида бошдан кечириш орзуси йўқ, ва бу пайт сиз қусурсиз бартараф этишга эришган бўласиз. Ягона мақсад инъикоси бўлганда, бунда фақатгина РаИларни истаганда равшанлик бор – уларни хотирада тутиш, ҳар қандай ҳолатда ўйлаб ўтирмасдан уларнинг ичига сакрашни истайсиз – бу қилиш  исталган ягона нарса.

РаИлар бўлган пайт,  РАИ тўлқинларининг хираликлар даврлари билан узоқ жараён алмашиши равшандир. Бу каби бир ғоя бўлган пайтда, ҳатто хираликлар иқтидори бутунлай билан кечирилган пайт билан рақобат қиладиган ‘со’лар майдонга келади, масалан, расмий амалиётларни қилиш  (бошдан кечирилган ҳаётнинг ҳамма ярим соати учун ёзма рапорт, дақиқалик қайд этилиш, туйғули сайқаллаш, даврий инъикослаш ва ҳ.к.). Бу каби фаолиятлар тўпламини “аварияли ишлар жабҳаси” (аИЖ) деб атайман.аммо, РаИлар кетган пайт, ‘мо’ чалкашлиги,  СҲлар бошланади ва, бир тарафдан хираликларни бошдан кечириш орзуси бор, аммо бошқа тарафдан аИЖни ўтказиш ‘со’си ҳам йўқ. РаИлар ва хираланган даврларда улар учун рақобат қилиш қарори қанчалик тез ва яна қувватли бир шаклда намоён бўлса, намоён бўладиган хираликлар шартларида аИЖни ўтказиш орзуси шунчалик қувватли бўлади, токим ‘со’лар янгидан майдонга келганга қадар. Бу орзуни “бошқарувчи ўринбосари” деб атайман.

“РаИларни бировдан олиш орзуси” амалиётда ўта катта рол ўйнайди. Бу шундай бир орзуки:

a) “у каби бўлишни истайман”, ёки “у тасвирлаган нарсани бошдан кечиришни истайман”, ёки “ундан шундай бир сифатини олишни истайман” каби сўзлар билан резонанслашади;

b) Бутунлик секторининг кучли РаИларни (10 балли чизиққа кўра энг камида 7-8: ёқтириш, фидокорлик, ўзингизни бериш ва ҳ.к.  – “Тавсифлари билан РаИлар рўйхати” бобига қаранг.) ва бошқа РаИлар билан ҳамроҳ бўлади.

Бу қанчалик ажабланувчи бўлса ҳам, РаИларни бировдан олиш орзуси, аллақачон таниган РаИларнинг ёнида янгиларининг, тасвирлари бу орзуга нисбатан ўртага чиққан образи тасвирларига уйғун тушган РаИларнинг майдонга келишига олиб келади.

Инъикосларни бировдан олиш орзусини, бизнинг “табиат, табиат воқеалари, ҳайвонлар, ўсимликлар” сифатида номлаган нарсаларга нисбатан ҳам бошдан кечириш мумкин. Бу ҳолатда янги РаИларнинг майдонга келиши учун етарли шарт – “б” + механик фарқ этувчи шуурни бартараф этиш амалиётлари қилиниши шарти ўрнига келиши, масалан, “дарёлар эмас, тоғлар эмас”, ишончни даврий сифатида алмаштириш ва ҳ.к.  РаИларни бошқалардан олиш технологияси яна китоб давомида алоҳида параграфда баён қилинади.

Яна “РаИлари бировга узатиш орзусини” ҳам ажратамиз.

Севинчли орзулар узоқ пайт ва жадал бир шаклда намоён бўлишган пайт, маълум бир дақиқада  мен “йўналтирилганликка отилиш” номини бериш истаган бир ҳолат майдонга келади – объектга йўналиш бўлган орзу гўёки орқа планга чегараланади, фон бир орзу бўлади, олдинги режага эса “интилиш”, ёки “зафар”, ёки йўналтирилганлик секторининг бошқа ёрқин объектсиз бир РаИ ўртага чиқади ва ‘со’лар билан қувватли бир резонанга киради.

Бошдан кечирилган ‘со’нинг ҳақиқийлаштирилишига доир “мен буни шу пайтда қилиш  истайман” деган ғояларнинг тегишли образлар билан тўпламига режалаштириш  деб атайман. Режалаштириш  умумийлик билан келажак сиз уни қандай режалаштирган каби бўлажагидан ёки, агар хавотирни бошдан кечиришга ўргансангиз  – ҳозир режалаштирган каби бўлажагидан, ишонган бўлишнинг механик сифатида ўртага чиқиши билан ҳамроҳ бўлади. Шундай  ёки бу каби, ‘со’ларни ўта заифлаштирган механик бир ишонч шаклланади, тўпорилик майдонга келади. Сиз гўёки рельсда тургандек бўласиз. Режалаштириш асносида келажагингизни, сизнинг ‘со’ларга ва шартларга боғлиқ равишда, ҳар қандай бўла олишига ўзингизга ҳисоб беришингиз мумкин. Бу режалаштириш  асносида жадал ‘со’ларни бошдан ўтказишга олиб келади, шартлар бўлса яна “қуюқ”, маъноларнинг таъриф этилмас теранлиги билан тиклана бошлайди.

“Ўрганиш орзуси” – кўплаб РАИ билан ўта қувватли бир шаклда резонанслашадиган энг кучли ‘со’лардан биридир. “Ўрганиш орзуси” тушунчаси ичига ҳам а) янги англашларга, ‘со’ларга, РаИларга, РаИларга етказиш технологияларига етказиш орзуси, ҳамда б) янги билимлар олиш орзуси (бошқа дилларни, ҳар қандай билим ва фанларни ўрганиш), ҳамда в) акваланг билан сувга тушиш, альпинизм, чавандозлик ва бошқа янги малака олиш орзуси киради.

Ўрганиш орзуси, одатий инсонда ўта кучли СҲлар, шубҳаланувчилар, эринчоқлик, мағлубият қўрқуви  билан ҳамроҳ бўлади. Бу шу билан пайдо бўладики – болаларни эрта ёшидан энг қўпол бир шаклда (қўпол физикавий бир зўравонлик, шантаж, таҳдидлар, турли-туман жазолар ва жазо қўрқуви,  концепцияларни таъсир қилишга қадар) мактаб б,  университга боришга, истаган нарсаларни эмас, “ энг керакли ” нарсаларни ўрганишга мажбур қилишади. Натижада “ўрганилганлар” дарҳол унутулади, ўқиш жараёнининг ўзи бўлса, севинч ва олдиндан лаззатланиш билан эмас, бир қийноқ билан умумлашади.

Энди ўрганиш орзусини унинг барча ойдин қувватини бошдан кечириш учун бу хираликлардан қутқариш лозим. Бунинг учун, қўрқувларга, стереотипларга ва концепцияларга хилоф сифатида, ўрганишда доир ФАҚАТ севинчли орзуларга риоя қилиш ва барча ўқиш жараённи давомида олдиндан лаззатланишнинг борлигини (масалан, аниқ бир шаклда фарқ этилган олдиндан лаззатланиш ичида кечирилган пайт фоизнинг 5 дақиқалик қайд этилиши сифатида) риоя этиш лозим. Қадриятлар тизимини алмаштириш лозим: асос фаолият сифатида олдиндан лаззатланишнинг бошдан кечирилишини ҳисоблаш, бошланғич фаолият сифатида ҳам – ахборотларни, малаканинг ўзлаштирилишин. Бунда таҳсил РаИларнинг тўла бир ғужумлари билан резонанслашадиган ўта жадал бир завққа айланади.

Ўрганиш севинчли орзусининг ҳақиқийлаштирилиши – “посбонлардан” ошиб ўтиш учун мукаммал бир усулдир. Севинчли таҳсил, расмий амалиётлар билан бир бўлиб, РаИларга келадиган йўлда хираликлар деворини тешадиган қувватли бир таранни шакллантиради.

Таҳсил ҳақидаги концепцияларнинг тадқиқоти ва уларни тарқатиш мақсадга мувофиқдир. Ўрганиш ‘со’сига тўсиқ бўладиган жонли концепциялар:

1) “агар бошласангиз  – ташламанг”. Истаганча бошланг ва ташланг. Бирор-бир нарсалар ўрганиш ‘со’си майдонга келганда – бошлайсиз, у йўқотилса – тўхтатасиз. Бунда ўрганиш сифатида майдонга келган СҲларни бартараф этиш лозим – таҳсилнинг битирилмаслиги туфайли тушкунлик, тугатмаслик ва ташлашдан бўлган уятни, УАҲни ва ҳ.к.  Ўрганишда ҳозир бу каби муносабат қаттиқ ахборот ва малака олинишига олиб келади, бунда ёрқин бир шаклда яратувчилик орзуси, равшанлик намоён бўлади, ўрганиш орзуси, РАИ орзуси қувватланади. Агар ўрганиш ‘со’ларни беқарорлигини шакллантирганда, яъни оқибатда қаттиқ малакалик билан шаклланиш олмасликка қадар бир-бирларини алмаштиришса, бу ‘со’ларни бостириш одати билан тегишли кечадиган вақтинча ҳолатдир ва вақти билан ‘со’лар кучли ва давомлили бўлишади.

2) “маълум бир мақсадга иетилиш лозим –фақатгина завқ олиш учун ўқиш ахмоқлик. Ҳеч қачон қўлламайдиган нарсаларни ўрганиш ахмоқона нарса.” Ўқишдан ҳақиқий бир завқни бирор нарсани ҳозир бевосита ўрганишдан завқни бошдан кечиришингизни билган пайтингиз бошдан кечирасиз. Механик орзуларни, “параграфнинг охирига қадар ўқиш” ва ҳ.к. каби орзуларни бартараф этиш лозим.

Агар бир нарсанинг ўрганилиши бошқа бир ‘cо’ни амалга ошириш учун керакли бир шарт бўлса (масалан, бошқа ‘со’ларни амалга ошириш учун етарли маблағ ишлаш ‘со’си бор, сизнинг касбингиз бўлса малака ошириш кераклилигини кўзда тутади), у ҳолда бу каби бир мотивацияси равшан, механик бўлмаган бир мотивациясидир ва натижада керакли бўлган ўрганиш учун кўпинча севинчли орзу майдонга келади. Шунингдек, ўзини таъминлаш тарзини алмаштириш ‘со’си майдонга келади.

3) “ўрганмоқ, ўсмирлик пайтида керак , менинг ёшимда бўлса аллақачон кеч”. РаИлар ичида саёҳат этиш каби, ўрганишдан завқни бошдан кечириш ҳам ҳеч пайт “кеч” эмас. Қарилик, бўшашганлик, маразм – вақти билан муқаррар сифатида келадиган нарса эмас, бу СҲларнинг, тўмтоқликнинг, механик орзуларнинг натижасидир ва инсонлар учун қарилик аллақачон ўсмирлик пайтиданоқ бошланади. ТЙА билан шуғулланган инсон, хираликлар билан бир қаторда қариликни ҳам бартараф этади.

03-01-06) Калтакесак истакларини қуйидаги турларга ажратишни таклиф қилади:

Бузилган орзулар:

1-бзо: СҲга боғлиқ бўлган орзу. Агар мен ташвишланаётган бўлсам, доим бзо юзага келади, яъни ташвишни йўқ қилиш учун бирор нарса қилиш истаги пайдо бўлади. Ушбу истакларни ҳис этиш СҲ билан бирга кечади, уларни амалга ошириш эса СҲнинг кучайишига олиб келади ёки СҲнинг вақтинчалик сустлашуви ва уни РаИ шуълаларисиз ҳамда қувончли истакларсиз қисман зич тунд ҳолат ва қониқиш билан алмашинишига олиб келади. Бундай истакларнинг амалга ошмаслиги ёки улар амалга ошмаслиги ҳақидаги фикр, агар ушбу истакни йўқ қилмаса, яъни уни қувончли истакка алмаштирмаса, СҲнинг юзага чиқишига олиб келади.

2-бзо: концепцияларга боғлиқ бўлган орзу. Агар мен сизнинг саволингизга жавоб беришим керак, деб ҳисобласам, унда унга жавоб бериш истаги пайдо бўлади, аммо бунда мен қувонч ва олдиндан ҳузурланиш ҳиссини туймайман. Мен концептуал боғланган истакларнинг фарқли белгиси бўлган ташвишни сезаман. Агар мен ушбу истакни амалга оширсам, кўп ҳолларда ташвиш чекинади, унинг ўрнига тунд ҳолат, қониқиш юзага келади, аммо бу вақтинчалик ҳодиса, чунки шу тарзда ташвишни йўқ қилган ҳолда, мен фақат уни ҳис қилиш одатини мустаҳкамлаган бўламан, шунинг учун қониқиш ҳиссидан кейин муқаррар равишда 2-бзо, янги ташвиш пайдо бўлади. У кўп ҳолларда олдингисидан кучлироқ ва зичроқ бўлади (1-бзо ёрдамида СҲни йўқ қилиш ҳолатидаги механизм ишга тушади). 2-бзо ни амалга оширмаслик фикри ёки уни йўқ қилмасдан туриб амалга оширмаслик СҲнинг кучайишига олиб келади.

3-бзо: соф механик орзулар. Агар мен шоколадни кўрсам, уни тановул қилиш истаги пайдо бўлади. Ҳаётимнинг сезиларли қисми ана шундай истакларни амалга оширишдан иборат бўлган. Мен аксарият ҳолларда севинчли орзуимни эмас, балки механик орзуимни амалга ошираётганимни тушунмаганман, яъни вақтида тўхтамаганман. 3-бзо ларнинг кўпчилиги қисқа бўлади, яъни бир неча сония давом этади ва уларнинг амалга оширилиши бир неча сонияни ёки дақиқани олиши мумкин. Бир неча сония давомида амалга ошириладиган 3-бзо ни кўп ҳолларда мен умуман сезмаганман – бирор жойим қичидими, ўша жойни қашлаганман; ёнимдан одам ўтиб кетдими, қараганман; башара куляптими – унга жавобан кулганман ва ҳ.к. бундай истакларни амалга ошириш тундликка, қониқишга олиб келади, кундалик одатий нарсаларни сақлаб туради. Уни амалга оширмаслик ёки уни йўқ қилмасдан амалга оширмаслик фикри норозилик, тундлик билан бирга кечади.

4-бзо: таассуротлар олиш орзуси. 3-бзо ва 4-бзо бир-бирига мен ҳис қиладиган нарсалар бўйича жуда яқин, аммо 4-бзо кучлироқ, узунроқ, хирапашшадай ёпишқоқ, яъни уларни амалга ошириш кўп вақтни олади. Улар тундликдан, зерикишдан келиб чиқади. Мен диванда ўтиришим мумкин ва бирдан жуда шоколад егим келиб қолади ёки гаплашгим ёки дўконга боргим келиб қолади. Ушбу истакларни амалга ошириш ҳар доим бемаъно тунд ҳолатга, РаИ шуълаларисиз қониқишга олиб келади. Кўп ҳолларда менинг фикс-ғояларим (яъни ҳеч нарсага қарамасдан, қарши далилларни сиқиб чиқарган ва ушбу истакни амалга оширишни оптималлаштиришга олиб келадиган омилларга эътибор қилмасдан амалга оширишни жуда хоҳлайдиган истаклар) – улар айнан 4-бзо лардир. Улар беозор кўрингани учун фикс-ғояга айланади, бу 1-бзо ва 2-бзо эмаслиги аниқ, демак уни амалга ошириш мумкин. Аммо бу ҳолларда мен амокка айланаётганимни ва ҳамма нарса – баланд овоздаги ички диалог, ҳиссиётлар, қолган истаклар – ушбу орзуни амалга ошириш учун йўналаётганини сезмайман. 4-бзо ни амалга оширмаслик ёки уни йўқ қилмасдан туриб амалга оширмаслик ҳақидаги фикр, 3-бзо ҳолатидан кўра кучлироқ норозилик ва тундлик билан кечади. Ҳатто чорасизлик ҳисси ҳам пайдо бўлиши мумкин.

Равшанлашган орзулар:

1-рво: аралаш орзулар, уларни ҳис қилиш ҳам ИҲ ва суст РаИ билан бирга кечади. Айни пайтда мен уларни РаИ га киритаман, чунки ҳамма вақт ҳам уларнинг амалга ошишидан заҳарланишни ҳис қилмайман. Агар мен истаган нарсамни аниқ амалга оширсам РаИ шуъласи пайдо бўлиши мумкин. 1-бзо да ИҲ ва РаИ шу даражада аралашиб кетганки, кўп ҳолларда уларни фарқлай олмайман. Ҳозиргина олдиндан ҳузурланиш ҳисси бор эди, истагимни амалга ошира бошладим ва энди эса фақат қониқиш ёки берилиш ИҲ ини, ёки ўзимдан қониқиш ҳиссини туйяпман, олдиндан ҳузурланиш бўлганига шубҳа билан қараяпман. Аммо кейинги сафар шунга ўхшаш истак пайдо бўлади (масалан, фильм томоша қилиш) ва мен яна олдиндан ҳузурланишни қайд этаман ва ўзимни самимий деб ҳисоблайман, бироқ кейин яна шубҳа билан қарашни бошлайман. 1-бзо 50% ҳолатда кино кўриш, китоб ўқиш, ҳайвонлар сурати бор журнални томоша қилишга йўналтирилган бўлса, яна 50% – маиший машғулотларга, яъни уй учун нимадир сотиб олиш, кераксиз буюмларни ташлаб юбориш, китобларни саралаш ва ҳ.к.ларга қаратилади. Ушбу истакларнинг амалга ошиши 50% ҳолатда хафсала пир бўлиши ва тундликка, зерикишга олиб келади, яна 50% ҳолатда – вазият ўзгармайди ёки ИҲ ва суст РаИ аралашмаси қолади, ёки ёрқинроқ РаИ шуълалари бўлади, аммо сезиларли ўзгаришлар юз бермайди. 1-бзо ни мажбурий амалга оширмаслик ёки уни амалга оширмаслик ҳақидаги фикр тундлик, хафсала пир бўлиши, норозилик билан кечиши ёки олдиндан ҳузурланиш, интилиш, 2-бзо ни ҳис этиш каби қувончли истакни келтириб чиқариши мумкин.

2-рво: мен шубҳасиз равшанлашган деб танийдиган инъикослар билан бирга кечадиган орзулар. Мезонлари: жисмоний кечинмалар (ҳарорат кўтарилиши, ментол, тананинг турли қисмларидаги ёқимли анестезия, ёқимли тўлиқлик ҳисси, танадаги ёқимли мамнунлик ҳисси). Аммо агар ушбу жисмоний кечинмалар бўлмаганида, барибир ушбу дақиқаларда мен РаИни ҳис қилаётганимга шубҳа бўлмасди. Бундай истакларни амалга ошириш фикри ва уларнинг амалга оширилиши, агар унга тундликлар аралашмаса, жисмоний кечинмаларнинг кучайиши, айниқса томоқда лаззат ҳисси ва танадаги ёқимли мамнунлик ҳисси билан бирга кечади. Бундай истакни амалга оширишдаги ҳар бир қадам жисмоний кечинмалар ва РаИ тўлқинлари билан бирга юз беради. Агар 2-рво ни амалга оширишга тундликлар аралашмаса, унда заҳарланиш ҳеч қачон юз бермайди, аксинча – янги равшанлашган орзулар, ижодий ғоялар пайдо бўлади, бирданига ҳар томонга қараб чопиш ва бир пайтнинг ўзида бир нечта севинчли орзуни амалга оширишга ўрганиш истаги туғилади, чунки бундай ҳолларда мен нимани амалга оширишни истаётганимни танлаш қийин бўлади. Бундай истакларнинг кўп қисми амалиётга тегишли – кашфиётни қайд этиш, хабар ёзиш, тундликни ўрганиш, китоб ёки мақола ёзиш, ўзини ёқимтой қилиб кўрсатиб, осмонга қараш, ва шу билан бирга сайр қилиш, эркаланиш, мусиқа тинглаш, РаИ оламига тааллуқли бирор нарсани ўқиш. 2-рво ни мажбуран амалга оширмаслик ёки уни амалга оширмаслик ҳақидаги фикр норозиликни келтириб чиқариши мумкин, аммо у осонлик билан бартараф этилади ва бошқа севинчли орзу пайдо бўлади.

2-рво: бу оқим сифатида кечадиган интилиш билан бирга келадиган орзудир. Бу худди шу пайтгача мен турғун кўлмак сувида бор кучим билан сузгандай, шу пайт мени кучли оқим ўзи билан тортиб кетиб, менга фақат бошқаришдан бошқа иш қолмагандай, оқимнинг ўзи мени тортиб кетаётгандай манзарани ифодаловчи образга ўхшайди. Бундай истакларни бошдан кечираётган дақиқаларда интилиш кечинмаси мавжуд бўлади, худди инъикос катта дарёга айланиб, бир томонга қараб оқаётгандай ва бу ҳаракат мени қандайдир жуда қувончли нарсага яқинлаштираётгандай туюлади. Мени болалигимда аттракционлар боғига олиб боришганида шунга ўхшаш ҳиссиётнинг заифроғини ҳис қилганман. Ўшанда қайсидир дақиқада яқинлашиб келаётган шовқинни эшита бошладим, қувонч ва олдиндан ҳузурланиш ҳисси кучайди. Боққа ҳар тарафдан одамлар келишарди, эрталаблари улар худди магнит тортаётгандай бир йўналишда кетаётган бўлишарди. Мен уларнинг барчаси шунга ўхшаш ҳисни бошларидан кечиряпти деб ўйлардим. Олдиндан худди зўр нарсани кўрадигандай ҳузурланиб, бутун танам қотиб қоларди. Мен ўша ерга борганимда мен билан мисли кўрилмаган ҳодиса юз берадигандай туюларди ва ўша ерга қараб чопгим келарди. Яна шу жойда кучли шамол етаклаётган катта елкан ва у анча олдинга эгилиб сузиб кетаётгандай ҳис пайдо бўларди. Бундай орзуларнинг амалга ошиши, агар уларга тундликлар аралашмаса, ҳар доим кашфиётларга, янги РаИга ёки интилишлар ва жисмоний кечинмалар кучайишига олиб келади. Бундай орзуларни амалга оширишнинг имкони йўқлиги СҲни келтириб чиқармайди, балки олдиндан ҳузурланишга олиб келади.

03-01-07) Ҳузур-ҳаловат, гўзаллик, ёқимлилик ҳисси бир-бирлари билан ҳамоҳанг бўлиб, одатда ҳайратни келтириб чиқармайди – бу табиий нарсадай қабул қилинади, чунки инъикосларнинг ўзлари бир-бирларига яқиндай туюлади. Ҳолбуки, агар бунга янгича назар билан қаралса, ҳайрат юзага келади – бундай экани ғаройиб, ҳамоҳанглик, масалан, хузур-ҳаловат ва аччиқланиш ўртасида эмас айнан улар орасида юзага келади.

Аммо ҳамоҳанглик бир-бирига унчалик ўхшаш бўлмаган инъикослар ўртасида юзага келиши, масалан, хузур-ҳаловат ва самимийлик ўртасида пайдо бўлиши, бундан ҳам ҳайратланарли! Бир-биридан шунчалик фарқ қиладиган инъикослар бир-бири билан ҳамоҳанг бўлиши ғаройиб. Бўшлиқ ва паришонлик ўртасидаги, идрок равшанлиги ва осойишталик ўртасидаги ҳамоҳанглик ғаройиб. Семантик нуқтаи-назардан ифодаланиши турлича бўлган инъикослар ўртасидаги ҳамоҳанглик ғаройиб, масалан – содиқлик ва паришонлик ўртасидаги. Жисмоний кайфият бир-бири билан ҳамоҳанг бўлган РаИлар туфайли жуда ёқимли бўлиши ғаройиб! Ушбу ғаройиб уйғунликни кўриш учун, ўзингизнинг кайфиятингиз меҳрибонлик ва аччиқланишдан яхшиланиб, садоқатдан ёмонлашишини бир тасаввур қилинг. Бу ҳолда нималар бўлишини тасаввур ҳам қилиб бўлмайди.

Ҳар бир кишининг “давлат” тузилиши қуйидагича бўлади: мамлакатда ҳокимият расман “мен” номи остидаги диктатор формасини киядиганга тегишли, бунда мундирга доимий асосда рухсати бор шахслар (яъни инъикослар) доираси ҳамда унга баъзида рухсат бериладиган шахслар доираси мавжуд бўлади. Баъзида ташқи омиллар таъсири остида диктатор формаси янгилардан бирига насиб этиши мумкин. Ҳокимият алмашинуви тартибсиз ва жуда тез юз беради – мундир саноқли дақиқаларда ёки сонияларда қўлдан-қўлга ўтиши мумкин.

Агар мундирга ҳеч бўлмаганда қисман ўзаро келишган шахслар гуруҳи доимий рухсатга эга бўлса, улардан ҳар бири шакллантирадиган сиёсат унчалик қарама-қарши бўлмайди, бундай киши “изчил” ёки “тиришқоқ” ёки “мақсадга интилувчан” ва ҳ.к. деб номланади, аммо бу ҳолатда ҳам вазият кўп ҳолларда оққуш, қисқичбақа ва чўртан воқеасини эслатади.

“Мен” мундирини киювчилар тартибсизлиги узлуксиз бўлади ва ҳар бири ўзини барча қарорлар учун жавобгар деб ҳисоблайди.

Энди инъикосларни ифодалашга қайтамиз.

Оддий одамда деярли барча орзулар – механик, бу ҳолатда “мен” мавзуси ҳақида ўйлашнинг деярли имкони ҳам йўқ – дарҳол толиқиш, СҲ пайдо бўлади. Ҳокимият мавзусига тўхталиш ва ўйлаш бўйича севинчли орзу у қанчалик кучлироқ ва кўпроқ намоён бўлишига қараб пайдо бўлади ва кучга киради. Вақтнинг ҳар бир дақиқасида нимадир қилинади ва ҳис этилади, бунда одатий истак одатий бўлмаганидан устун келади, тез-тез пайдо бўладиган инъикос (одат) уни ҳис қилиш истаги суст намоён бўлганидаям пайдо бўлаверади. Янги орзу ушбу одатлар орасидан ёриб чиқиши учун у одатий орзулардан бири билан яқиндан қиёсланиши лозим, яъни улардан бирини амалга оширишга йўналтирилган бўлиши керак, ёки у фақат кучли ва/ёки қатъий бўлиши зарур.

РаИ (РаИ, равшанлик, со, РҚҲ ва жисмоний кечинмалар) ва тундликлар (СҲ, маъносизлик ва ёлғон концепциялар, мо, СҚҲ) бир-биридан шунчалик узоқ-ки, бир-бирига шунчалик мос эмаски, РаИ мустаҳкамланиб бориши билан ҳокимлик масаласи муқаррар равишда юзага келади. Киши иккига ажралади, икки қисмга. Ҳокимият навбатма-навбат СҲ партиясидан РаИ партиясига ўтиб туради. Бунда уларнинг бирортаси ҳам, ҳокимият тепасига келиб, бошқасининг қарорларини умуман тан олишни истамайди. Шунинг учун РаИ амалиётидан узоқроқ бўлган четдан туриб кузатадиган кишининг нуқтаи-назаридан бундай киши зиддиятли, ишончсиз одамдай бўлиб кўринади. Мана ҳозиргина у сиз билан нима ҳақдадир келишиб олди, 5 дақиқадан кейин эса унда со йўқлиги асосида келишувдан воз кечади. Аммо бундай ўзгарувчанлик фақат амал қилувчи со ва мо ни бир-биридан аниқ фарқлай олишга ўргангунча давом этади. Соф ҳолатдаги со ҳам тўсатдан уларни амалга ошириш пайтида бошқа со ларга алмашиниши мумкин, аммо уларнинг кўпчилиги анча турғун ва муайян ҳисобланади, шундай экан амал қилувчида ҳатто энг узоқ муддатли со ларни амалга оширишда ҳам ҳеч қандай мураккабликлар юзага келмайди.

Бутун инъикослар яхлитлигининг 2 та муросасиз фронтга ажралиши шизофрения эмас ёки психиатрияда баён этилган бошқа нарса эмас. Фарқи шундаки, патология ҳисобланган ва азоб келтирадиган ҳодисалар у ёки бу тундлашган инъикосларнинг қайта комбинациясидан иборат бўлади – бир мо лар йиғиндиси бошқасига, бир концепциялар бошқаларига қарши туради.  Иложи борича кўп РаИни ҳис қилишга интилувчилар, бунинг учун амалий қадамларни босишга уринаётганлар ва натижага эришиб, “иккиланиш” вазиятига дуч келаётганлар бу ҳатто  ёқимли ҳолат эканидан далолат беришади. Бу тенг қийматли томонларнинг кураши эмас, бу эркинлик учун кураш образи билан ҳамоҳанг ҳам эмас. Қисқа вақт оралиғида РаИ нинг СҲ га тез-тез алмашинуви юз бериши мумкин ва шунда номаълум сабабларга кўра РаИ шундай кечадики, бу “тирик”, “ҳақиқий”, “то” сўзлари билан, тундликлар эса – аксинча сўзлар билан ҳамоҳанглиги ҳақида равшанлик пайдо бўлади. Шундай қилиб, РаИ қанча ёрқин ва тез-тез намоён бўлса, тундликлар билан кураш жараёнининг ўзидаёқ лаззатланиш ва бошқа РаИ лар шунча кўп пайдо бўлади – бунга ҳатто улкан меҳнат эвазига эришилса ҳам.

Агар амалиётдаги қатъийликни сустлаштирмаса, тез-тез органзмлар (2-3 ойда бир марта битта оргазмлар туркумидан кўп эмас) ҳис қилинмаса, унда равшанлашган фон (РФ) узлуксизга яқинлашаверади ва икки ҳокмиятчилик бир ҳокимият билан алмашади, аммо энди ҳокимият тепасида ҳар қандай инъикос бурнини тиқавериши мумкин бўлган “Мен” тўғрисидаги қуруқ банка концепцияси эмас, балки РаИ коалицияси бўлади.

Олдинига бир одам, кейин у иккита бўлади, кейин яна битта.

Янги бирлашма йўлида мунтазам равишда қуйидаги масалани ҳал этиш зарурати чиқаверади: ҳозирнинг ўзида компьютер ўйинчоғини ўйнаш истаги ва қониқиш ва норозилик ёки Рамакришна ҳақида китоб ўқиш истаги ва РаИни ҳис қилиш орзуси устун бўлиши мумкин. Ҳозирнинг ўзида у ёки бу бўлади. Мана шу вазиятни ўзгартиради ва механик одатларнинг танҳо ҳукмронлигини бузади – равшанлик шундаки, ҳар қандай ҳолатда у ёки бу ёки учинчиси – қандайдир орзу ҳар қандай ҳолатда бошқаларининг устун келишида эканлиги. Ушбу равшанлик ғаройиб тарзда РаИни ҳис қилиш со ни кучайтиради. Агар мен нимадан бошлаганимни эсга олсак, бу унчалик ҳам ҳайратланарли эмас: РаИнинг хоссаси бир-бири билан ҳамоҳанг бўлиш. Бундан равшанки, ҲАР ҚАНДАЙ равшанлик РаИни ҳис қилиш со га ёрдам беради. Шунинг учун амалиётнинг ҳар бир тармоғи учун концепцияларни, муайян маънога эга бўлмаган сўзларни ва ҳ.к.ларни бартараф этиш амалиёти катта аҳамиятга эга – идрокли равшанликка эришиш РаИ-равшанлиги билан кучли ҳамоҳанг бўлади, буларнинг барчаси РаИни ҳис қилиш орзуси тарозисига қўйилади.

“Медитация” термини жуда кўп учрайди. Кўп ҳолда уни чиройли тузоқ сифатида қўллашади ва ўзларини нимани исташларини билишмайди – бу сўз билан айнан нимани ифодалашларини билишмайди. Бирор бир амалиёт билан ҳақиқатан ҳам шуғулланувчилар кўп ҳолларда ушбу сўз билан барча фикрлар, орзулар, ҳисларга чалғимасдан диққатни қайтаришни ифодалашади, ушбу жараёнда улар учун ёқимли бўлган инъикослар пайдо бўлади. Бундай инъикосларни таърифлаш кўп ҳолларда РаИ билан ҳамоҳангдир (бу конкрет муаллифга боғлиқ). Орзуларни бартараф этишни медитацияни муваффақиятли ўтказишнинг муҳим шарти деб ҳисоблашади. Медитация бўйича кўпгина йўриқномаларда натижага эришиш истаги  медитацияда тўсқинлик эканига тўғридан тўғри кўрсатилади. Бу мен таклиф қилаётган со ни ривожлантириш амалиётига зид келади ва мен бунга аниқлик киритмоқчиман.

Агар со ни мо дан ажратиб турувчи тубсиз жарликда равшанликка эга бўлинмаса ва уларни фарқлаш, биринчисини ривожлантириш ва иккинчисини бартараф этиш тажрибасига эга бўлинмаса, агар со РаИ билан ҳамоҳанг бўлишини, мо лар эса улар билан ҳамоҳанг эмаслигини билмасак, агар одат бўйича ва мо ни амалга оширишда (шу жумладан агар таркибида механик одатлар бўлса, натижага эришиш истаги ҳам) муқаррар пайдо бўладиган СҲни бартараф этиш амалиёти билан шуғулланмасак, унда, албатта, фақат барча инъикослардан чалғиб диққатни тўлиқ қайтариш эвазига РаИнинг намоён бўлишига эришиш мумкин. Бунда, биринчидан, намоён бўладиган РаИ қисқа муддатли, беқарор бўлади юқори жадалликка ва ўткирликка эришмайди, чуқурликка эришмайди (яъни бой тонлар спектрига) ва шу турзда шу жойдаги инъикосларнинг бутун йиғиндисига  сезиларли таъсир кўрсата олмайди, тундликларга қарши сезиларли қарши туролмайди, одат бўлиб қолмайди. Иккинчидан, бундай амалиёт одатий ҳаёт фаолияти билан ҳамоҳанг эмас. Со билан тўла ҳаёт ҳақида-ку гапирмасаям бўлади, чунки у медитация учун алоҳида эътиборни талаб этади. Йўл-йўлакай бу Интилиш секторидаги РаИга олиб келади ва умуман “медитация”га амал қилувчида турғун намоён бўлолмайди, чунки со – бундай РаИларнинг энг биринчи “учқуни”, улар билан ҳамоҳанг омиллар ҳисобланади. Учинчидан, медитация қилувчи киши океан қирғоғида ўтирувчи ва океан уни қирғоққа чиқариб қўйишини кутувчи одамга ўхшайди, аммо РаИ намоён бўлганида, у ҳатто уни ушлаб ҳам ололмайди, уни ўз инъикосларининг мунтазам тўплами қилолмайди, чунки буни орзу қилишни бартараф этади! У фақат РаИ қандай пайдо бўлишини кузатиши мумкин, ва со кўринишида уни ҳис қилиш кўмагидан маҳрум бўлган ҳолда РаИ тез йўқолади. Шундай қилиб, медитация қилувчи ўзини ёқимли инъикосларни ҳис қилиш одати ўнлаб, юзлаб марта намоён бўлишини тезлаштирувчи қудратли двигателдан маҳрум қилади.

БЙАга амал қилувчи албатта “медитация” билан шуғулланади – у тундликларни йўқ қилади (баъзида нафақат тундликлар, балки барча инъикосларни), нима пайдо бўлаётганига “қулоқ тутади”, аммо РаИ пайдо бўлганида у ушбу РаИни кучлироқ ва кўпроқ ҳис қилиш каби ҳамоҳанг со ни ҳам ҳис қилади. У орзуларни механик орзулардан, бузилган орзулардан ажратади. У расмий амалиётлар ёрдамида уни ҳис қилишни ривожлантиради, ушбу РаИни ҳис қилиш одатини мустаҳкамлашнинг юқори тезлигига эришади. Янги РаИ илк марта пайдо бўлиши билан у таърифлар ва қайд этишлар ёрдамида унга ёпишиб олади. Бундан ташқари расмий амалиётлар ёрдамида у турғун ва жадал РаИ га эришади, янги РаИларни ҳис қила бошлайди, янги со лар пайдо бўлади, РаИ олами бўйлаб саёҳат бошланади, бунда уни амалга ошириш учун ҳаётни “амалиёт”га ва “но амалиёт”га ажратиш талаб этилмайди, чунки бу амалиётнинг самарадорлигини ҳалокатли тарзда камайтиради. БЙА амалиётчиси амалиёт билан суткада 24 соат шуғулланиши мумкин, бунда ҳар қандай вазият унинг учун идеал вазият ҳисобланади.